آموزش نصب VPN روی روتر و مودم خانگی

نصب و تنظیم VPN روی روتر یا مودم، یکی از مهم‌ترین و در عین حال گسترده‌ترین و پیچیده‌ترین ترفندهایی است که کاربران اینترنت سراغ‌اش می‌روند. ما در این مطلب، سعی می‌کنیم درباره همه‌چیز نصب VPN روی روترها صحبت کنیم و انواع روش‌های ست کردن وی پی ان روی یک روتر را بگوییم و به سوالات متداول در این زمینه پاسخ بدهیم.

اما در همین ابتدا باید این نکته را بدانید که نصب و راه‌اندازی یک VPN روی روتر با توجه به عوامل مختلفی مانند مدل و برند روتر یا مودم، نوع وی‌پی‌ان، تنظیمات روتر در پنل کاربری، اینکه مودم ثابت ADSL/VDSL دارید یا مودم ۴G/TDLTE یا روتر ساده یا پیشرفته دارید؛ کاملا متفاوت می‌شود.

برخی روترها و مودم‌ها در پنل کاربری خود، تمام امکانات و تنظیمات نصب یک VPN را دارند. مثلا، غالب روترها یا مودم‌های برندهای نت گیر، لینک سیس و ایسوس این‌طوری هستند و شما نیازی به فلش روتر و نصب یک فریم‌ویر منبع باز مانند DD-WRT ندارید. اما برخی دیگر از روترها و مودم‌ها، تنظیمات ابتدایی نصب یک وی پی ان را هم نداشته ولی قابلیت نصب فریم ویر منبع باز را دارند تا بتوانید از طریق تنظیمات این فریم‌ویر، یک VPN راه‌اندازی کنید. دسته سوم روترها و مودم‌ها، نه در خود پنل پیش‌فرض خود تنظیمات VPN دارند و نه قابلیت فلش و نصب DD-WRT یا OpenWRT یا Tomato را می‌دهند.

بنابراین، همه‌چیز به مدل و برند مودم یا روتر شما بستگی دارد. در مودم‌های سیم‌کارتی، عموما مودم‌های رده بالای هواوی در پنل کاربری خود، تنظیمات و قابلیت‌های نصب VPN را دارند ولی مودم‌های برندهای دیگر مانند تی پی لینک و دی لینک از این نظر فقیر هستند.

ما سعی می‌کنیم در این مقاله دو روش عمده راه‌اندازی و نصب VPN روی روتر را بررسی کنیم؛ روش نخست با استفاده از تنظیمات پیش‌فرض خود روتر و روش دوم نصب یک فریم‌ویر منبع باز مانند DD-WRT و بعد راه‌اندازی VPN روی آن.

پس در این مقاله آموزش و کاربردی جذاب نصب VPN روی روتر و مودم همراه ما باشید:

چرا به VPN روی روتر نیاز دارید؟

اجازه دهید ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که اصلا چرا باید روی یک مودم یا روتر، VPN نصب کنیم؟

مهم‌ترین مزیت نصب VPN روی روتر و مودم، اتصال همه دستگاه‌های هوشمند خانه به اینترنت دارای وی پی ان، بدون نیاز به نصب نرم‌افزار VPN روی تک تک این دستگاه‌ها است.

مثلا، شما درون خانه یک لپ‌تاپ، یک کامپیوتر رومیزی، دو گوشی تلفن همراه، یک کنسول بازی و یک تلویزیون دارید و باید همه این‌ها با وی پی ان به اینترنت وصل شوند. خوب، یک روش نصب برنامه VPN روی تک تک این دستگاه‌ها و بعد خرید اکانت برای هریک از آن‌ها و در ادامه درگیر شدن با تنظیمات وی پی ان هر یک در طول روز و شب است.

در این میان، روی برخی از دستگاه‌ها مانند تلویزیون نمی‌توانید VPN نصب کنید یا به سختی نصب می‌شود و دردسرها و سختی‌های خاص خودش را دارد.

بیشتر بخوانید: روتر VPN در برابر اپلیکیشن VPN: مزایا و معایب هر کدام چیست و کدام‌یک بهتر و آسان‌تر است؟

اما روش دوم که بهتر و سریع‌تر و راحت‌تر است؛ نصب یک VPN روی روتر یا مودم است تا همه دستگاه‌ها به طور خودکار به اینترنتی وصل شوند که دارای وی پی ان است.

شما با نصب و تنظیم یک VPN روی روتر، هم در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده، هم همیشه یک VPN روشن و فعال دارید و هم اینکه همه دستگاه‌ها به طور خودکار و تنها با روشن کردن‌شان به وی پی ان وصل می‌شوند.

نصب VPN روی روتر چه معایبی دارد؟

حالا که مزایای نصب VPN روی روتر را گفتیم؛ اجازه بدهید سریعا به معایب این کار نیز اشاره کنیم. وقتی یک وی پی ان روی روتر نصب می‌کنید و همه دستگاه‌ها به وای فای این روتر وصل می‌شوند؛ اگر نیاز باشد یک وب سایت یا برنامه را بدون فیلترشکن باز کنید؛ به دردسر می‌افتید؛ چون اینترنت از منبع یا همان روتر دارای وی پی ان است.

یعنی باید آماده از کار افتادن برخی از سرویس‌ها و وب‌سایت‌ها باشید؛ به‌ویژه در ایران که وب‌سایت‌های داخلی و دولتی با یک کانکشن VPN کار نمی‌کنند.

عیب بعدی این است که نصب VPN روی روتر باعث کاهش سرعت اینترنت و وای فای می‌شود و شما همانند یک اپلیکیشن VPN نمی‌توانید دائم سرور و پروتکل عوض کنید تا به بهترین سرعت برسید.

ایسوس در برخی از روترهای خود یک ویژگی به نام VPN Fusion ارائه کرده است که اجازه می‌دهد یک یا دو دستگاه را از اینترنت دارای VPN مستثنا کنید. مثلا، برای روتر ایسوس تعریف کنید که فلان گوشی به اینترنت بدون فیلترشکن دسترسی داشته باشد و بعد کارهای خود روی سرورها و سرویس‌های داخلی را با این گوشی انجام دهید.

انواع VPN برای روتر و مودم

باز هم به یک سوال دیگر، پیش از ورود به بحث اصلی نصب VPN روی روتر جواب بدهیم. بسیاری از کاربران می‌پرسند برای روترها و مودم‌ها باید کدام VPN را خریداری کنند.

همان‌طور که می‌دانید انواع پروتکل‌های رمزنگاری VPN در بازار وجود دارد. از ساده‌ترین پروتکل‌ها مانند PPTP و L2TP که سریع است و غالب روترها و مودم‌ها از آن پشتیبانی می‌کنند تا پروتکل‌های پیشرفته‌تر و قوی‌تری مانند OpenVPN و IKEv2 که به‌روزتر هستند ولی در همه روترها پشتیبانی نمی‌شوند.

همین‌طور، نسل جدیدی از سرویس‌های وی پی ان‌ها مانند ExpressVPN و NordVPN و Surfshark در دسترس هستند که عموما بر پایه همین پروتکل‌های PPTP و L2TP و OpenVPN ارائه می‌شوند.

بیشتر بخوانید: فرق فیلترشکن با VPN چیست و هر کدام باید در کجا استفاده شود؟

خوب، حالا روترها کدام‌یک از این وی پی ان‌ها را پشتیبانی می‌کنند؟ جواب این سوال به گستردگی همه مدل‌ها و برندهای روتر در بازار است. یعنی هر روتر و مودم می‌تواند پروتکل‌های مختلفی را پشتیبانی کند و این شما هستید که باید بررسی کنید روتر شما کدام پروتکل VPN را پشتیبانی می‌کند و بعد سراغ خرید یک اکانت از آن بروید.

عموما از ساده‌ترین تا پیشرفته‌ترین روترها از پروتکل‌های PPTP و L2TP پشتیبانی می‌کنند. فریم‌ویرهای منبع بازی مانند DD-WRT یا Tomato نیز از این پروتکل‌ها به همراه OpenVPN پشتیبانی می‌کنند. روترهای پیشرفته ایسوس از کلاینت و سرور هر سه این پروتکل‌ها پشتیبانی می‌کنند.

روتر VPN چیست و حتما باید یک روتر VPN بخریم؟

به زبان ساده، روتر VPN روتری است که قابلیت نصب VPN دارد و به طور پیش‌فرض روی آن VPN نصب شده یا کاربر می‌تواند نصب کند.

روتر یا مودمی که برای مصارف VPN مناسب باشد را روتر VPN و مودم VPN می‌گویند. البته، در مباحث پیشرفته شبکه‌های کامپیوتری، روتر VPN بسیار گسترده‌تر از این تعریف است ولی ما داریم در بازار روترهای خانگی صحبت می‌کنیم.

بنابراین، اگر یک روتر دارای تنظیمات و قابلیت‌های نصب VPN باشد را روتر VPN می‌گوییم.

بیشتر بخوانید: ۱۰ نکته‌ای که باید در هنگام انتخاب یک روتر VPN بدانیم

حالا، سوال مهم این است که برای استفاده از VPN روی روتر یا مودم، باید حتما یک روتر VPN یا مودم VPN بخریم؟ جواب این است که لزوما خیر ولی بهتر است در هنگام خرید این دستگاه‌ها، نیم نگاهی به قابلیت‌های پشتیبانی آن‌ها از VPN داشته باشید.

بیشتر بخوانید: بهترین روترهای VPN در سال ۲۰۲۲

مثلا، اگر شما یک روتر رده بالای ایسوس خریداری کنید؛ تقریبا ۹۰ درصد راه داشتن VPN روی روتر را رفتید؛ چون روترهای ایسوس دارای تنظیمات کاملی برای نصب و راه‌اندازی VPN هستند یا مثلا اگر مودم‌های سیم‌کارتی هواوی B612 یا هواوی B622 یا هواوی B818 را بخرید؛ راه‌اندازی وی پی ان برایتان بسیار ساده می‌شود.

اگر روتر یا مودمی بخرید که تنظیمات VPN محدودی دارد؛ آن‌گاه باید روی این دستگاه یک فریم‌ویر منبع باز نصب کنید که سختی‌های خودش را دارد یا شاید اصلا هرگز نتوانید روتر را فلش کرده و از VPN استفاده کنید.

آموزش نصب VPN روی روتر و مودم

به طور کلی، دو روش برای نصب VPN روی روتر وجود دارد:

۱- شما دارای یک روتر یا مودم با تنظیمات VPN هستید و فقط باید اطلاعات اکانت VPN خود را وارد روتر کرده و پیکربندی‌های لازم را انجام بدهید.

۲- شما دارای یک روتر یا مودم با تنظیمات VPN نیستید و باید ابتدا دستگاه خود را فلش کرده و یک فریم‌ویر منبع باز مانند DD-WRT یا Tomato را نصب کنید و بعد سراغ تنظیمات VPN بروید. در این فریم‌ویرها، تنظیمات و ابزارهای کاملی برای راه‌اندازی هر نوع پروتکل VPN فراهم شده است.

در ادامه، به طور مفصل هر دو روش را آموزش می‌دهیم ولی ذکر یک نکته ضروری است:

نکته مهم: اینکه کدام روش برای شما مناسب‌تر است؛ فقط بستگی به برند و مدل روتر یا مودم شما دارد. اگر روتر یا مودمی از ایسوس، نت گیر و لینک سیس یا برخی مودم‌های رده بالای هواوی و تی پی لینک را دارید؛ روش نخست بهتر است و اگر مودم یا روتری دارید که از DD-WRT یا Tomato پشتیبانی می‌کند؛ روش دوم شدنی است. اما برخی مدل‌ها نه تنظیمات VPN دارند و نه از DD-WRT یا Tomato پشتیبانی می‌کنند؛ پس مواظب باشد به خاطر نصب یک وی پی ان، کلا دستگاه خود را نابود نکنید و باعث سوختکی و پریدن فریم‌ویر کارخانه نشوید. ابتدا باید خوب درباره مشخصات و قابلیت‌های دستگاه خود تحقیق کنید و پس از اطمینان، یکی از این دو روش را پیش بگیرید:

روش ۱: نصب و پیکربندی VPN با تنظیمات پیش‌فرض روتر

در این روش می‌خواهیم روی روتر ایسوس RT-AC66U یک وی پی ان تنظیم کنیم. مراحل کار به شرح زیر است:

۱- روی لپ‌تاپ یا کامپیوتر رومیزی، وارد یک مرورگر وب (کروم، فایرفاکس، مایکروسافت اج یا هر مرورگر دیگری) شده و آدرس IP پنل کاربری تحت وب روتر ایسوس را در بخش URL مرورگر بزنید. معمولا، این آدرس چیزی مشابه ۱۹۲.۱۶۸.۰.۱ یا ۱۹۲.۱۶۸.۱.۱ است.

روی برچسب پشت روتر ایسوس یا هر روتر و مودم دیگری، آدرس آی پی ورود به پنل کاربری به همراه نام کاربری و رمزعبور نوشته شده است:

۲- وقتی آدرس IP پنل کاربری روتر را در مرورگر وارد کرده و اینتر می‌کنید؛ صفحه‌ای مشابه زیر ظاهر می‌شود:

باز در پشت روترها و مودم‌ها و روی برچسب اطلاعاتی که زده شده است؛ نام کاربری و رمزعبور دسترسی به پنل کاربری نوشته شده و اگر شما خودتان آن را عوض نکرده باشید؛ با همین اطلاعات می‌توانید وارد تنظیمات روتر شوید.

برای مثال ما، نام کاربری و رمزعبور روتر ایسوس RT-AC66U برابر با admin و password است:

این اطلاعات را در صفحه ورود به پنل کاربری روتر وارد کرده و روی کلید Sign In بزنید.

۳- از منوی سمت چپ پنل کاربری روتر، گزینه VPN را انتخاب کنید. روترهای ایسوس رابط گرافیکی بسیار خوب و ساده و روانی دارند و شما سریعا می‌توانید گزینه VPN را پیدا کنید ولی همه روترها این‌گونه نیستند و در برخی مدل‌ها شما باید سراغ بخش Settings یا Advanced Settings یا تنظیمات WAN و WLAN بروید تا بتوانید گزینه VPN را پیدا کنید.

همان‌طور که می‌بینید؛ در این بخش دو برگه VPN Server و VPN Client داریم. ما می‌خواهیم یک VPN ساده روی روتر ایسوس تنظیم کنید و فعلا کاری به برگه VPN Server نداریم.

۴- روی برگه VPN Client کلیک کنید و بعد روی Add Profile بزنید:

شما اینجا باید ابتدا پروتکل رمزنگاری VPN خود را انتخاب کرده و بعد اطلاعات کانت وی پی ان خریداری شده را وارد کنید. برای مثال، ما ابتدا پروتکل PPTP را انتخاب می‌کنیم و در کادر Description نام سرور وی پی ان را وارد می‌کنیم.

در بخش VPN Server باید آدرس سرور وی پی ان وارد شود و در فیلدهای بعدی نیز نام کاربری و رمزعبور اتصال به وی پی ان را وارد کنید. با زدن روی کلید OK، یک کانکشن وی پی ان PPTP برای روتر ایسوس تعریف می‌شود.

اگر بخواهید وی پی ان پروتکل OpenVPN را تنظیم کنید؛ می‌توانید فایل تنظیمات و پیکربندی آن را از سرور وی پی انی که خریداری کردید؛ دانلود کرده و این فایل را روی روتر آپلود کنید:

۵- همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید؛ ما دو کانکشن PPTP و OpenVPN برای سرویس وی پی ان ExpressVPN ساختیم. اکنون، باید با زدن روی کلید Activate روبروی هر کانکشن، یکی را برای روتر فعال کنیم تا به اینترنت و وای فای دارای وی پی ان برسیم:

این ساده‌ترین تنظیمات VPN روی یک روتر است. اگر فریم‌ویری مانند DD-WRT را نصب کرده باشید؛ کلی تنظیمات دیگر برای پیکربندی وی پی ان خواهید داشت که در بخش بعدی اشاره می‌کنیم.

غالب روترهای پیشرفته و رده بالا، در بخش تنظیمات وی پی ان خود، چیزی مشابه روتر ایسوس دارند و شما به سادگی می‌توانید اطلاعات اکانت وی پی ان خود را وارد کنید. مثلا، در روتر ترندنت AC1900، صفحه تنظیمات VPN به شکل زیر است:

۶- با دستگاه‌های خود به اینترنت وصل شوید و بررسی کنید آیا VPN درست کار می‌کند یا خیر؟

روش ۲: فلش و نصب فریم‌ویر DD-WRT

هر مودم و روتر دارای یک فریم‌ویر اختصاصی است که از ابتدا توسط شرکت سازنده دستگاه روی آن نصب شده است. معمولا، فریم‌ویرهای شرکتی دارای محدودیت‌هایی هستند ولی شما می‌توانید فریم‌ویرهای منبع باز خودتان را روی روتر یا مودم نصب کنید که به آن فلش کردن روتر می‌گویند.

معروف‌ترین فریم‌ویرهای منبع بازی که برای روترها در دسترس است؛ فریم‌ویر بسیار قدرتمند DD-WRT، فریم‌ویر Tomato و فریم‌ویر OpenWRT است. از میان آن‌ها، فریم‌ویر DD-WRT فوق‌العاده است و تقریبا هر تنظیم و امکاناتی که ذهن‌تان هم خطور نمی‌کند را برایتان فراهم خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: کدام مودم‌های ADSL و VDSL از فریم‌ویر DD-WRT پشتیبانی می‌کنند؟

کاربران حرفه‌ای و هکرها، با اهداف زیاد اقدام به نصب DD-WRT روی یک روتر می‌کنند که یکی از آن‌ها، نصب و راه‌اندازی VPN و دسترسی به تنظیمات بیشتر روی آن است.

فلش و نصب DD-WRT روی روترها و مودم‌ها کمی خطرناک است و باید با دقت کامل و تجربه کافی انجام شود. توصیه می‌کنیم اگر یک کاربر تازه‌کار روترها هستید؛ با احتیاط و در نظر گرفتن همه جوانب روترتان را فلش کنید یا اینکه از یک دوست با تجربه در کنار خود کمک بگیرید.

مراحل فلش و نصب فریم‌ویر DD-WRT برای راه‌اندازی VPN به صورت زیر است:

۱- وارد سایت ویکی‌پدیای DD-WRT شوید و بررسی کنید آیا روتر یا مودم شما توسط این فریم‌ویر منبع باز پشتیبانی می‌شود یا خیر؟ روی نام برند روتر خود کلیک کرده و ببینید در فهرست روترهای پشتیبانی شده توسط DD-WRT قرار دارد؟

۲- اگر روتر شما از DD-WRT پشتیبانی می‌کند؛ وارد سایت دیتابیس فریم‌ویر DD-WRT شده و با زدن مدل روتر خود، فایل فریم‌ویر DD-WRT آن را دانلود کنید. این فایل پسوند trx دارد و باید جایی روی کامپیوتر یا لپ‌تاپ خود ذخیره کنید تا بعدا مورد استفاده قرار بگیرد.

۳- مرحله بعدی، ورود به پنل کاربری تحت وب روتر است. باز مانند مرحله ۲ بخش قبلی، باید آدرس IP روتر خود را در بخش نوار URL یک مرورگر وب وارد کرده و البته روتر به کامپیوتر یا لپ‌تاپی که دارید با آن کار می‌کنید؛ وصل باشد.

یک روش ساده برای یافتن آدرس IP یک روتر، باز کردن ابزار ترمینال خط فرمان یا CMD ویندوز و بعد اجرای دستور ipconfig است. آدرس Default Gateway نشان داده شده در نتایج، همان آدرس IP پنل روتر است:

نام کاربری و رمزعبور ورود به روتر را زده و وارد تنظیمات شوید.

۴- حالا، باید وارد منو یا برگه Administration یا Managment یا Maintenance روتر شوید. بسته به اینکه چه روتری دارید؛ یکی از این گزینه‌ها را خواهید دید.

بعد، سراغ گزینه Update Firmware بروید. در اینجا گزینه‌ای برای آپلود فریم‌ویر جدید مشاهده می‌کنید. فایل فریم‌ویر DD-WRT که در مرحله قبلی دانلود و روی سیستم ذخیره شده است را انتخاب و گزینه Upgrade یا Apply را بزنید.

دقت کنید نصب فریم‌ویر DD-WRT چندین دقیقه طول می‌کشد و در این مدت اصلا نباید کامپیوتر یا روتر خاموش شوند یا ارتباط‌شان قطع شود وگرنه فریم‌ویر درست نصب نشده و احتمالا یک روتر خراب شده روی دست‌تان باقی می‌ماند.

۵- وقتی فریم‌ویر DD-WRT به طور کامل نصب شد؛ احتمالا آدرس IP روتر به ۱۹۲.۱۶۸.۱.۱ تغییر کرده و فریم‌ویر جدید با رابط کاربری DD-WRT بالا می‌آید:

در اولین گام برای ورود به تنظیمات DD-WRT باید رمزعبور جدیدی تعریف کنید. ابتدا، نام کاربری روتر را وارد کرده و بعد رمزعبور جدید خود را دو بار تکرار کنید و روی کلید Change Password بزنید.

۶- حالا، وارد دنیای عظیم از تنظیمات و گزینه‌ها و امکانات روی پنل روتر خود شدید که احتمالا برای شما هم هیجان انگیز و هم گیج کننده است.

فعلا، کاری به تنظیمات دیگر DD-WRT روی روترها نداریم بلکه می‌خواهیم سراغ صفحه تنظیمات VPN برویم.

۷- وارد برگه Services و بعد برگه VPN شوید:

مشاهده می‌کنید که تنظیمات فعال‌سازی PPTP Server و PPTP Client و همین‌طور تنظیمات سرور و کلاینت OpenVPN پیش‌روی شما است. کافی است هر پروتکل رمزنگاری VPN که نیاز دارید را انتخاب و اطلاعات اکانت وی پی ان خود را به درستی وارد کرده و بعد کلید Apply را بزنید.

۸- با دستگاه‌های خود به اینترنت و وای فای روتر وصل شوید و بررسی کنید کانکشن VPN اعمال شده و درست کار می‌کند.

نصب و حذف VPN روی روتر

در بالا، سعی کردیم به طور خلاصه و ساده، مراحل نصب VPN روی روتر را آموزش دهیم. در همان ابتدای مقاله، اشاره کردیم که روش‌های مختلفی برای راه‌اندازی وی پی ان روی روترها وجود دارد و شما باید بررسی کنید روترتان کدام روش را پشتیبانی می‌کند.

بیشتر بخوانید: ۷ مودم برتر مناسب VPN در بازار ایران

اگر روزی از VPN روتر خسته شدید یا به هر دلیلی دیگر نخواستید VPN روی روتر فعال باشد؛ کافی است دوباره وارد پنل کاربری روترتان شده و از بخش VPN، کانکشنی که تنظیم کردید را غیرفعال یا پاک کنید تا دوباره وای فای و اینترنت به وضعیت گذشته برگردد.

فراموش نکنید که اگر تصمیم به خرید یک مودم یا روتر جدید دارید و حتما می‌خواهید از وی پی ان روی آن استفاده کنید؛ سراغ خرید مدلی بروید که حداقل تنظیمات راه‌اندازی و نصب VPN را داشته باشد تا دیگر نیازی به نصب فریم‌ویر DD-WRT نداشته باشید.