اعداد کنار AC و AX برای وای‌فای مودم‌ها و روترها به چه معنی است؟
این روزها کنار نام هر مودم و روتری، اعدادی مانند AC1900 یا AX6000 و نظایر این‌ها می‌بینید ولی این اعداد چه مفهومی دارند؟
وقتی صحبت از مشخصات و اعداد و ارقام می‌شود؛ معمولا اعداد بالاتر بهتر هستند. آیا روتر بی‌سیم AC2000 ارزش خرید بهتری نسبت به روتر بی‌سیم AC1900 دارد؟ آیا روتر AX6600 باید بهتر از روتر AX6000 باشد؟ این مقایسه‌ها در دنیای مودم‌ها و روترها درست است؟
این روزها در کنار نام هر مودم و روتری، چنین اعدادی را مشاهده می‌کنید. AC3500 یا AX6000 یا AX9600 و نظایر این‌ها که بیشتر یک نام‌گذاری پیچیده و گیج‌کننده از سوی شرکت‌های سازنده محصولات شبکه است و البته معنی آن‌ها برای هر شرکت متفاوت است. بله؛ این اعداد بیشتر گویای سرعت یک روتر هستند ولی به معنای سرعت وای‌فای روی گوشی تلفن همراه یا کامپیوتر شخصی نیستند؛ چون مجموع تمام سرعت‌های ممکن در همه کانال‌ها و باندهای فرکانسی که روتر پشتیبانی می‌کند را نشان می‌دهد.
دو بانده در برابر سه بانده
روترها و مودم روترهای وای‌فای ۵ (AC) و وای‌فای ۶ (AX) معمولا دوبانده و سه‌بانده هستند. دو بانده به این معنی است که از باندهای رادیویی دو فرکانس ۲.۴ و ۵ گیگاهرتز پشتیبانی می‌کند و سه بانده به این معنی است که علاوه بر داشتن فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز، دو فرکانس ۵ گیگاهرتز با سرعت پایین و بالا دارند که هریک کاربردهای خاص خودش را دارد.
در یک روتر سه بانده، ممکن است بتوانید از فرکانس ۵ گیگاهرتز با سرعت بالا برای تبادل اطلاعات استفاده کنید ولی بیشتر اوقات این فرکانس رادیویی برای یک لینک Backhaul اختصاصی میان نودهای مش وای‌فای استفاده می‌شود. اینکه کانال رادیویی ۵ گیگاهرتز رده بالا برای چه کاری استفاده می‌شود؛ دقیقا به مدل روتر و شرکت سازنده بستگی دارد.
حالا، این اعداد روی روتر، مجموع تمام باندهایی ممکنی است که یک روتر می‌تواند استفاده کند؛ نه سرعتی که یک کاربر با آن روتر می‌تواند تجربه کند. بنابراین، شاید یک شرکت روتر AC1900 را این‌طور تبلیغ کند که سرعتی ۱۹۰۰ مگابیت دارید ولی در عمل این‌طور نیست و سرعت شما نهایتا ۱۳۰۰ مگابیت است.
وای‌فای ۵: حداکثر سرعت یک باند؛ نه هر دو باند
مهم‌ترین چیزی که باید درباره سرعت مودم و روتر وای‌فای ۵ بدانید؛ این است که این اعداد، ترکیب و مجموع سرعت‌هایی است که می‌توان روی فرکانس‌های ۲.۴ و ۵ گیگاهرتز داشت و روتر از این سرعت‌ها پشتیبانی می‌کند. اما وقتی یک دستگاه وای‌فای ۵ به این مودم و روتر وصل می‌شود؛ فقط می‌تواند به یکی از این فرکانس‌های رادیویی وای‌فای وصل شده و بنابراین یکی از این دو سرعت را دارد.
وقتی گفته می‌شود این روتر وای‌فای ۵ در رده AC1750 است؛ یعنی سرعت فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز برابر با ۴۵۰ مگابیت و سرعت فرکانس ۵ گیگاهرتز حداکثر ۱۳۰۰ مگابیت است. حاال، اگر شما با گوشی موبایل یا لپ‌تاپ به فرکانس وای‌فای ۵ گیگاهرتز وصل شوید؛ حداکثر سرعت شما همان ۱۳۰۰ مگابیت خواهد بود و نه ۱۷۵۰ مگابیت!
زمانی اوضاع بدتر می‌شود که بدانید غالب گوشی‌ها و دستگاه‌های رده پایین، نهایتا یک یا دو جریان داده یا لینک ارتباطی با مودم و روتر را پشتیبانی می‌کنند و حداکثر از رده MIMO 2×2 هستند. به این معنی که هنگام استفاده از یک روتر AC1750، حداکثر سرعت گوشی موبایل شما ۸۶۷ مگابیت بر ثانیه باشد (در دنیای واقعی این سرعت تا ۶۵۰ مگابیت پایین می‌آید). هر لینک در فرکانس ۵ گیگاهرتز حداکثر ۴۳۳ مگابیت سرعت دارد.
روتری که از جریان‌های داده بیشتری پشتیبانی می‌کند و مثلا از رده MIMO 4×4 است؛ می‌تواند به طور همزمان تعداد بیشتری دستگاه را به طور مجزا برای تبادل اطلاعات مدیریت کند تا با بهترین سرعت کار کنند.
غالب روترهای وای‌فای ۵ دارای دو بانده رادیویی هستند ولی روترهای سه بانده شامل دو باند ۵ گیگاهرتز می‌شوند که می‌توانند سرعت یکسانی داشته یا هریک از سرعت مشخصی سود ببرند.
وای‌فای ۶: کانال‌های بزرگ‌تر، سرعت بیشتر
وای‌فای ۶ یا همان استاندارد ۸۰۲.۱۱ax دارای چندین فناوری جدیدتر نسبت به وای‌فای ۵ است و باعث می‌شود کاربران به سرعت‌های بالاتری دسترسی پیدا کنند. همین‌طور، مودم‌ها و روترهای وای‌فای ۶ دارای رمزنگاری بهتر و کانال‌های با پهنای‌باند بیشتر برای انتقال سریع‌تر و دارای تاخیر کمتر در یک لینک و جریان داده‌ای هستند.
به جز این نکات، باقی قواعد در روترهای وای‌فای ۶ دو بانده، مشابه روترهای دو بانده وای‌فای ۵ است. دستگاه شما باید به یکی از فرکانس‌های ۲.۴ گیگاهرتز یا ۵ گیگاهرتز وصل شود و بسته به اینکه می‌تواند از چند لینک همزمان پشتیبانی کند؛ دارای یک سرعت وای‌فای خواهد بود.
وای‌فای ۶ سه بانده: سریع‌ترین سرعت
روترهای سه بانده وای‌فای ۶ دارای دو باند فرکانسی ۵ گیگاهرتز با سرعت پایین و بالا هستند که معمولا کانال ۵ گیگاهرتز سرعت بالا برای Backhaul و ارتباط روتر اصلی با نودها در سیستم‌های مش وای‌فای استفاده می‌شود. بنابراین، مصرف‌کنندگان غالبا نمی‌توانند به این فرکانس پرسرعت دسترسی داشته باشند.
به این ترتیب، سیستم‌های مش وای‌فای AX سه بانده، سرعت‌های بالاتری دارند ولی به این معنی نیتسند که کاربران هم سرعت بالاتری تجربه خواهند کرد. اگر سرعت وای‌فای باند ۵ گیگاهرتز Backhaul را کنار بگذاریم؛ سرعت فرکانس‌های ۲.۴ و ۵ گیگاهرتز با سرعت یک روتر دو بانده AX برابر می‌شود.
به طور مثال، وقتی گفته می‌شود یک سیستم مش وای‌فای AX6000 سه بانده داریم؛ یعنی یک باند فرکانسی ۲.۴ گیگاهرتز با سرعت ۳۰۰ مگابیت، یک باند فرکانسی ۵ گیگاهرتز با سرعت ۱۲۰۰ مگابیت و فرکانس ۵ گیگاهرتز پرسرعت ۴۸۰۴ مگابیت داریم ولی دو فرکانس اول برای استفاده کاربران هستند و فرکانس ۴۸۰۴ مگابیت برای ارتباط میان دستگاه‌ها است.
درباره وای‌فای ۶E چطور؟
استاندارد جدید Wi-Fi 6E دارای یک فرکانس رادیویی جدید ۶ گیگاهرتز است که می‌تواند سرعت بیشتری نسبت به فرکانس ۵ گیگاهرتز به کاربران بدهد. فعلا روترهای Wi-Fi 6E کمی وارد بازارهای جهانی شده است و البته بسیار گران‌قیمت هستند. این سری از مودم‌ها و روترها نیز همان قواعد نام‌گذاری روترهای وای‌فای ۵ و وای‌فای ۶ را پیروی می‌کنند.
اگر یک روتر وای‌فای ۶ ای خریداری کنید و دستگاه‌های متصل به وای‌فای، از استاندارد Wi-Fi 6E پشتیبانی کنند و بتوانند سرعت داده بیشتری داشته باشند؛ سرعت وای‌فای شما بیشتر از وای‌فای ۶ خواهد شد.
اعداد روترها در برابر دنیای واقعی
مهم‌ترین نکته اینجا است که هیچ دستگاهی نمی‌تواند حداکثر سرعت درج شده روی جعبه یک روتر را به دست بیاورد. این سرعت‌های حداکثری به صورت تئوری و نظری هستند و در دنیای واقعی اندازه‌گیری نشدند. در ادامه، برخی عواملی که باعث محدود شدن سرعت وای‌فای روی دستگاه‌های کاربران می‌شوند را اشاره می‌کنیم:
۱- دستگاه شما بین فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز و ۵ گیگاهرتز فقط یک باند را انتخاب می‌کند و نه دو باند!
۲- سرعت‌های تبلیغ شده براساس سیگنال‌های قوی فرضی هستند ولی در دنیای واقعی سیگنال‌ها ضعیف‌تر و دارای سرعت کمتری هستند.
۳- تداخل باندهای رادیویی وای‌فای شما با دیگر شبکه‌های وای‌فای، باعث کاهش سرعت و محدود شدن کانال‌های رادیویی می‌شود.
۴- دستگاه‌های همراهی مانند اسمارت‌فون‌ها، معمولا از یک یا دو جریان داده پشتیبانی می‌کنند. لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای رومیزی نهایتا از سه جریان داده پشتیبانی خواهند کرد.
۵- اکثر لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها، تلفن‌های همراه و نظایر این‌ها هنوز از باندهای رادیویی با پهنای‌باند ۱۶۰ مگاهرتز که در وای‌فای ۶ شاهد هستیم؛ پشتیبانی نمی‌کنند و بیشتر با پهنای‌باند ۸۰ مگاهرتز کار خواهند کرد.
و در نهایت …
شما نمی‌توانید سرعتی بالاتر از سرعت یک مودم یا روتر داشته باشید. اگر شما دارید از یک کابل شبکه اترنت ۱۰۰ مگابیت استفاده می‌کنید؛ مهم نیست مودم یا روتر شما چقدر سرعت دارد؛ شما نرخ تبادل اطلاعاتی بیشتر از ۱۰۰ مگابیت نخواهید داشت.
اگر برای خرید مودم، اینترنت و تجهیزات شبکه سوال داشتید یا نیاز به راهنمایی و کمک دارید؛ کانال تلگرام شبکه‌چی به آی‌دی shabakehchi@ را فالو و پرسش خود را برای مدیر کانال بفرستید تا جواب دهیم.
