آیا بهتر نیست ۵G و اینترنت ماهواره‌ای به جای فیبر نوری توسعه پیدا کند؟

ایران در حال سرمایه‌گذاری عظیمی برای توسعه فیبر نوری است و دنیا در حال رفتن به سوی اینترنت ماهواره‌ای و ۵G است.

آیا بهتر نیست ایران هم توسعه فیبر نوری و اینترنت FTTH را رها کرده و تمام تمرکز و سرمایه‌گذاری خود را روی اینترنت ۵G یا اینترنت ماهواره‌ای بگذارد؟ کدام پلتفرم آینده اینترنت دنیا است؟

این سوال جدی است که نه تنها برخی از کاربران اینترنت در ایران بلکه برخی از مدیران شرکت‌ها و فروشنده‌های تجهیزات شبکه و اینترنت مطرح کرده و نسبت به توسعه فیبر نوری در ایران تردیدهایی دارند.

وزارت ارتباطات: فیبر نوری پیش‌نیاز ۵G است

همان‌طور که می‌دانیم؛ وزارت ارتباطات از سال گذشته، پروژه بزرگ و ملی توسعه فیبر نوری و واگذاری ۲۰ میلیون پورت اینترنت پرسرعت را آغاز کرده است و با تجهیز تمام استعدادها و نیروهای خود و به خدمت گرفتن ابزارهای قانونی و تشویق اپراتورهای خصوصی در بازار، به دنبال تحقق این هدف است.

وزیر ارتباطات، رئیس رگولاتوری، مدیران دولتی و حتی برخی از مدیران مخابراتی یک صدا، تنها راه‌حل برون‌رفت کشور از وضعیت کنونی اینترنت را توسعه فیبر نوری می‌دانند و می‌گویند اگر زیرساخت شبکه مبتنی بر فیبر گسترش پیدا نکند؛ نه تنها اینترنت ثابت بلکه اینترنت موبایل نیز افزایش کیفیت و فناوری نخواهد داشت.

وزیر ارتباطات می‌گوید لزوم توسعه ۵G، قدرت‌مندسازی شبکه زیرساخت فیبرنوری است و بدون توسعه و کابل کشی فیبر نوری، اپراتورهای موبایل نمی‌توانند سرویس‌های ۵G خود را ارائه بدهند.

ضمن اینکه توسعه فیبر نوری و دادن چندین میلیون پورت FTTH و VDSL به مردم و کاربران خانگی و کسب‌وکارها، باعث کاهش فشار از روی اینترنت موبایل و آزاد شدن بخشی از ظرفیت اشباع شده اپراتورها می‌شود که در نتیجه می‌تواند روی سرعت و کیفیت اینترنت موبایل تاثیرگذار باشد.

رتبه اینترنت ثابت ایران در جهان اصلا خوب نیست و بسیار عقب‌تر از اینترنت موبایل است. در آخرین رده‌بندی که سایت اسپیدتست برای ماه آوریل از اینترنت جهان منتشر کرد؛ ایران با میانگین سرعت دانلود ۱۰.۲۳ مگابیت در رتبه ۱۴۴ جهان قرار داشت ولی اینترنت موبایل ایران با میانگین سرعت دانلود ۲۴.۹۵ مگابیت در رتبه ۷۳ جهانی است.

اینترنت فیبر نوری گران است

اما مخالفان توسعه فیبر نوری و به‌ویژه پروژه ۲۰ میلیون پورت FTTH وزارت ارتباطات می‌گویند دوران استفاده از اینترنت ثابت فیبر نوری در جهان گذشته است و هیچ کشور اکنون روی این نوع اینترنت سرمایه‌گذاری نمی‌کند بلکه اکنون باید روی اینترنت‌های نوین و پرسرعتی مانند ۵G یا اینترنت ماهواره‌ای کار کرد.

آن‌ها توسعه اینترنت استارلینک و استقبال بالا از آن را مثال می‌زنند یا اینکه می‌گویند باید وزارت ارتباطات، زیرساخت فیبر نوری را توسعه دهد ولی به کاربران نهایی سرویس‌های اینترنت خانگی فایوجی با سرعت‌های چند صد گیگابیت بر ثانیه بدهد.

دلیل دیگر مخالفت این افراد با توسعه فیبر نوری در ایران، گران بودن و گران فروشی این سرویس از سوی شرکت‌های اینترنتی و در نتیجه عدم رغبت کاربران خانگی به خریداری آن است.

مطابق آمارهایی که وزیر ارتباطات بیان کردند؛ حدود ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار پورت فیبر نوری در کشور راه‌اندازی شده است ولی بخش زیادی از این پورت‌ها فعال نیستند و کاربران تمایلی به هزینه زیاد و خریداری آن‌ها نیستند. مخالفان FTTH می‌گویند بر فرض که ۲۰ میلیون پورت فیبر نوری در کشور راه‌اندازی شود؛ ۲۰ میلیون کاربر فیبر نوری نداریم و بسیاری از کاربران فقط یک اتصال اینترنت با کیفیت و ارزان قیمت نیاز دارند.

آن‌ها می‌گویند پس از پایان یافتن پروژه توسعه ۲۰ میلیون پورت فیبر نوری؛ این بار باید دولت روی واگذاری پورت‌ها سوبسید بدهد و مردم را تشویق به استفاده از آن‌ها کند؛ در حالی‌که اکثر مردم دوست دارند ۵G روی گوشی و تبلت و لپ‌تاپ داشته باشند و همه‌جا استفاده کنند.

گریزی از توسعه فیبر نوری نیست

نکته مهمی که نباید در این بحث مورد غفلت قرار گیرد؛ کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، ده‌های گذشته را مشغول توسعه زیرساخت شبکه و فیبرنوری خود بودند و اکنون که تمام شهرها و مناطق آن‌ها حتی روستا کابل‌کشی فیبر شدند؛ مشغول ارائه سرویس‌های سمت کاربر نهایی مانند ۵g هستند. موضوعی که ایران در ده دهه گذشته کاملا از آن غقلت کرده و اکنون برای توسعه هر نوع سرویس اینترنتی حتی همین اینترنت موبایل ۴G lte با مشکل زیرساخت روبرو است.

در حقیقت، به گفته بسیاری از کارشناسان مخابرات از جمله خسرو سلجوقی، عضو سابق هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات، گریزی از توسعه فیبر نوری نیست. او می‌گوید در کشورهای توسعه یافته، اینترنت فیبر نوری به طور کامل توسعه یافته و ظرفیت خالی باقی نمانده است و اکنون سراغ توسعه اینترنت ماهواره و ۵g رفتند:

استفاده از آنتن‌های BTS مثل این است که به جای لوله‌کشی آب از بطری برای رساندن آب استفاده کنیم. در نتیجه چاره‌ای جز بهره‌گیری از فیبر نوری نیست. اما همانطور که گفته شد، به دلیل هزینه بالا و تاثیر تحریم‌ها نتوانستیم زودتر زمینه‌ توسعه اینترنت بر پایه فیبر نوری را فراهم کنیم.

وزارت ارتباطات باید توسعه اینترنت فیبر نوری و اینترنت‌های ۵G را همزمان پیش ببرد و یکی را معطل دیگری نکند تا مشتری خودش تصمیم بگیرد هزینه و پول بیشتری برای اینترنت ثابت فیبر نوری بدهد یا اینکه از اینترنت ۵G خانگی و اینترنت ماهواره استفاده کند.