موسسه OpenSignal گزارشی از وضعیت میانگین سرعت وای‌فای و شبکه موبایل در بیش از ۱۰۰ کشور جهان منتشر کرده است.

درحالی‌که در بسیاری از کشورها مانند کره جنوبی، سنگاپور، هنگ‌کنگ، ایالات متحده و روسیه سرعت وای‌فای بیشتر از سرعت اینترنت موبایل است، در ۳۳ کشور جهان از جمله ایران سرعت موبایل بیشتر از وای‌فای است.

این گزارش تاکید می‌کند هنوز در برخی کشورها زیرساخت وای‌فای توسعه نیافته است و فقط روی شبکه‌های موبایل سرمایه‌گذاری می‌شود. در ۶۳ درصد کشورهایی که از شبکه‌های ۴G استفاده می‌کنند، سرعت شبکه‌های موبایل از وای‌فای بیشتر است و این خبر خوش‌آیندی نیست.

در ایران، میانگین سرعت وای‌فای ۵.۱ مگابیت و میانگین سرعت اینترنت موبایل ۱۳.۴ مگابیت است. یعنی فاصله‌ای ۸.۳ مگابیتی میان این دو شبکه وجود دارد.

در ۳۳ کشوری که سرعت موبایل بیشتری دارند، برخی از کشورها مانند استرالیا با تفاوت سرعت ۱۳ مگابیت مشاهده می‌شوند. در رده‌های بعدی هم کشورهای لبنان و قطر هستند.

در کشور استرالیا، سرعت موبایل نزدیک به ۳۵ مگابیت است ولی سرعت وای‌فای به ۲۱.۶ مگابیت می‌رسد. به زبان دیگر، سرعت وای‌فای در استرالیا از بسیاری کشورهای دیگر بیشتر است ولی چون زیرساخت شبکه موبایل در این کشور بسیار توسعه یافته است، شاهد تفاوت زیاد سرعت این دو شبکه هستیم.

با ورود ۵G وضع بدتر هم می‌شود

همان‌طور که گزارش موسسه OpenSignal نشان می‌دهد، یکی از دلایل افزایش سرعت اینترنت موبایل در غالب کشورها به راه‌اندازی و توسعه شبکه‌های ۴G برمی‌گردد.

فاصله‌ای که با راه‌اندازی شبکه‌های ۵G در سال ۲۰۱۹، بیشتر و بیشتر هم می‌شود. شبکه‌های ۵G با وعده سرعت‌های چند گیگابیت بر ثانیه روی موبایل وارد بازار می‌شوند و درحالی‌که کشورهایی مانند ایالات متحده و بریتانیا امیدوار هستند با این سرعت‌ها به پای وای‌فای برسند، قطعا در کشورهایی مانند ایران، باعث ایجاد شکاف بزرگی میان موبایل و وای‌فای می‌شود.

موسسه OpenSignal می‌گوید در بسیاری از کشورها، تصور می‌شود وای‌فای سریع‌ترین شبکه ارتباطی در دسترس است ولی تحقیقات اخیر نشان می‌دهد به دلایل مختلف، برخی کشورها رویکرد مثبتی به توسعه وای‌فای ندارند و اپراتورها نیز روی توسعه زیرساخت موبایل تمرکز کردند.

شاید سوال شود که چه عیبی دارد سرعت شبکه‌های موبایل بیشتر از وای‌فای باشد؟ یا اینکه چرا سرعت موبایل بیشتر از وای‌فای است؟

اصولا وای‌فای یک شبکه ارزان‌تر، عمومی‌تر، در دسترس‌تر و کاربردی‌تر از شبکه‌های موبایل است. اینترنت موبایل هم گران‌تر است و هم برای استفاده در هر مکانی با سرعت بالا مناسب نیست.

افزون بر این، در مصارف با حجم بالا، عموما اینترنت موبایل هدف نیست و وای‌فای گزینه انتخابی مناسب‌تری است. در بسیاری از مراکز تجاری، دانشگاهی و تحقیقاتی، کاربران به شبکه‌های وای‌فای متصل می‌شوند و اصلا استفاده از شبکه‌های موبایل میسر نیست.

شبکه‌های موبایل مصارف شخصی و خصوصی دارند و برای استفاده روی دستگاه‌های همراهی مانند موبایل طراحی شده‌اند ولی وای‌فای برای کامپیوتر، لپ‌تاپ، تجهیزات هوشمند و ده‌ها کاربرد عمومی و صنعتی دیگر است. 

دلایل کندی وای‌فای در ایران

اما دلایل کندی وای‌فای در ایران نسبت به شبکه موبایل، به جز عدم توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و عمومی برای ارایه سرویس‌های وای‌فای عمومی و خصوصی، به سرعت پایین اینترنت ADSL، استفاده از روترهای بی‌سیم قدیمی و به‌روز نبودن تجهیزات وای‌فای در بسیاری از نقاط برمی‌گردد.

این روزها، در دست هریک از ما اسمارت‌فونی قرار دارد که به یک مودم ۴G LTE با سرعت‌های چند صد مگابیت مجهز است ولی حداکثر سرعت اینترنت ADSL ما ۱۶ مگابیت است و روترها هم عمدتا سری N هستند یا اگر تصور کنیم از سری AC باشند، غالبا روی فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز با محدودیت‌های سرعت چند ده مگابیتی فعالیت می‌کنند.
پایین بودن سرعت وای‌فای در برخی کشورها و حتی بعضی نقاط کشورهای توسعه‌یافته، باعث شده شرکت‌های بزرگ فناوری به فکر بیافتند و ترفندهایی برای جبران این عقب‌ماندگی به کار بگیرند.

شرکت گوگل قابلیتی روی اندروید عرضه کرده است تا کاربران بتوانند سریع‌ترین و قوی‌ترین شبکه وای‌فای در محدوده محیط اطراف خود را شناسایی و به آن متصل شوند.

هواوی در حال توسعه قابلیتی روی اسمارت‌فون‌های خود است تا کاربران به طور خودکار به سریع‌ترین هات‌اسپات وای‌فای محیط متصل شوند. سامسونگ هم اپلیکیشنی عرضه کرده است تا شبکه‌های وای‌فای ضعیف‌تر از یک حد مشخص را نمایش ندهد و امکان اتصال به آن‌ها وجود نداشته باشد.

بزرگ‌ترین کاری که در کشورهایی مانند ایران باید رخ دهد؛ تشویق اپراتورها و شرکت‌های اینترنتی به ارایه وای‌فای پرسرعت در مکان‌های مختلف است.

مانند کاری که شرکت آسیاتک در بسیاری از شهرها و مراکز شلوغ انجام داده است و مردم می‌توانند از وای‌فای عمومی با حجم محدود به صورت رایگان استفاده کنند یا این‌که برای نیازهای بیشتر حجم خریداری کنند.

کاربران آسیاتک هم می‌توانند با حساب کاربری و رمزعبور خود در هر نقطه‌ای از کشور به وای‌فای این شرکت متصل شوند و از اینترنت امن و پرسرعت خودشان سود ببرند.

سال گذشته، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از شرکت‌های اینترنتی و اپراتورها درخواست کرده بود در شهرها و استان‌های مختلف کشور سرویس‌های وای‌فای عمومی راه‌اندازی کنند.

هنوز گزارشی از وضعیت یا مراحل پیشرفت این پروژه منتشر نشده است ولی باید تا پیش از ورود نسل پنجم شبکه‌های موبایل به کشور، وای‌فای ایران سروسامان بگیرد و بسیار سریع‌تر و عمومی‌تر شود.

* این یادداشت در شماره ۲۱۱ ماهنامه شبکه منتشر شده است.