شرکت آمازون می‌خواهد در پروژه بلندپروازه‌ای به نام کایپر (Project Kuiper) حدود ۳۲۳۶ ماهواره به مدار پایینی زمین بفرستد تا بیش از ۹۵ درصد جمعیت کل کره زمین زیر پوشش اینترنت همگانی قرار بگیرد.

کشور ایران هم جزو گستره‌ای است که ماهواره‌های آمازون زیر پوشش اینترنت بی‌سیم قرار خواهند داد. دانستن این موضوع می‌تواند برای کاربران اینترنتی ایران هیجان‌انگیز باشد.

شرکت آمازون به طور رسمی این خبر را تایید کرده است. آمازون از طریق شرکت کایپر سیستمز (Kuiper Systems LLC) اقدام به گرفتن مجوزهای پرتاب ماهواره به مدار زمین کرده است.

یک جاه‌طلبی بزرگ و بلندمدت

پروژه کایپر یک جاه‌طلبی بزرگ و بلندمدت شرکت آمازون و مدیرعامل‌اش، جف بزوس است. هنوز تاریخ مشخصی برای پرتاب یا نحوه پرتاب این تعداد ماهواره به مدار زمین اعلام نشده است چون ابتدا باید موسسه ITU این پروژه و مختصات ماهواره‌ها به همراه تراکم آن‌ها در تقابل با دیگر ماهواره‌های موجود در مدار پایینی زمین را بررسی و تایید کند.

آمازون اولین و تنها شرکتی نیست که می‌خواهد کل جمعیت زمین را زیر پوشش اینترنت همگانی ببرند. شرکت‌هایی مانند فیسبوک، اسپییس‌ایکس با ۱۲ هزار ماهواره، وان‌وب با ۶۵۰ ماهواره و دیگران نیز چنین رویایی دارند.

ماهواره‌های اینترنتی در مدار پایینی زمین هم می‌توانند محدودیت‌های کنونی دسترسی به اینترنت پرسرعت را بردارند و هم تاخیر کمتری دارند. هزینه اتصال به این ماهواره‌ها هم برای کاربران ارزان‌تر خواهد بود چون هزینه سرویس‌دهی به مردم برای خود شرکت‌های ارایه‌دهنده اینترنت همگانی کمتر شده است.

جزییات پروژه کایپر

در پروژه‌ی کایپر، ماهواره‌ها در سه‌ ارتفاع مختلف نسبت به سطح زمین جای خواهند گرفت.

بر اساس جزییات منتشر شده، از بین ۳٬۲۳۶ ماهواره‌ای که قرار است به مدار زمین فرستاده شوند، ۷۸۴ ماهواره در فاصله‌ ۳۶۷ مایلی (۵۹۰ کیلومتر)، ۱٬۲۹۶ ماهواره در فاصله‌ ۳۷۹ مایلی (۶۱۰ کیلومتر) و ۱٬۱۵۶ ماهواره در فاصله‌ ۳۹۱ مایلی (۶۲۹ کیلومتر) از سطح زمین جای خواهند گرفت. 

گستره زیر پوشش این ماهواره‌ها هم از مدار ۵۶ درجه‌ی شمالی (تقریبا در میانه‌های کشور اسکاتلند) تا مدار ۵۶ درجه‌ی جنوبی (در زیر پایین‌ترین قسمت آمریکای جنوبی) خواهد بود. یعنی تقریبا ۹۵ درصد جمعیت کل زمین به اینترنت همگانی آمازون دسترسی دارند.

چنین پروژه عظیمی نیاز به زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری عظیمی دارد. ارایه اینترنت ماهواره‌ای نیاز به یک شبکه گسترده از ایستگاه‌های زمینی نیز دارد که البته آمازون انگار سال پیش آن را تدارک دیده است.

در سال ۲۰۱۸ خبری مبنی بر آغاز به کار ایستگاه‌های زمینی سرویس‌های مبتنی بر وب آمازون (AWS Ground Station) منتشر شد.

همان‌طور که اشاره کردیم؛ هنوز زمان شروع این پروژه، پرتاب ماهواره‌ها یا تاریخ عرضه اینترنت بی‌سیم پرسرعت آمازون به کل جهان مشخص نشده است. احتمالا چندین سال دیگر این پروژه به بهره‌برداری می‌رسد.

افزون بر این، هنوز نمی‌دانیم خود شرکت آمازون می‌خواهد این ماهواره‌ها را بسازد یا با شرکت‌های فضایی دیگر همکاری خواهد کرد. باید این نکته را هم یادآوری کنیم که جف بزوس، مدیرعامل و بنیان‌گذار شرکت آمازون یک شرکت فضایی به‌نام «بلو اوریجین» را نیز تحت‌مالکیت دارد.

اینترنت همگانی ماهواره‌ای و ایران

تمام این اما و اگرها به یک طرف، داستان کشور ایران و کاربران اینترنتی آن به کلی از جهان مجزا است.

آیا کاربران ایرانی می‌توانند به سرویس‌های اینترنت ماهواره‌ای متصل شوند؟ میسر شدن این امر نیاز به همکاری شرکت ارایه‌دهنده اینترنت همگانی و مخابرات ایران دارد.

یعنی هم باید امیدوار باشیم شرکتی مانند آمازون و فیسبوک کاربران ایرانی را تحریم نکنند و هم دولت ایران موافق این ارتباطات باشد.

نکته بعدی، استفاده از این سرویس‌ها چه هزینه‌ای برای کاربران در پی خواهد داشت؟ آیا از اینترنت ارایه شده در ایران ارزان‌تر می‌شود؟

و پرسش‌های دیگری که باید منتظر ماند تا اولین سرویس‌های اینترنت ماهواره‌ای راه‌اندازی شوند و بعد دنبال جواب‌شان بود.

به هر حال، پروژه‌هایی مانند «کایپر» چشم‌انداز امیدوارانه‌ای برای دسترسی به اینترنت پرسرعت ترسیم می‌کنند. اینکه تمام مردمان جهان بتوانند به اینترنت دسترسی داشته باشند و در این شبکه جهانی به یکدیگر پیوند بخورند.

البته، این نوع سرویس‌های اینترنت بدون خطر و تهدید هم نیستند و نباید تنها جنبه‌های مثبت و ظاهری قضیه را دید. در آینده، مجال بیشتری برای صحبت درباره این موضوعات خواهیم داشت.