آشنایی با انواع کابل شبکه، سرعت و تفاوت‌های آن‌ها

خواننده‌های سایت درباره کابل‌های شبکه سوالات زیادی می‌پرسند. سعی می‌کنم در چند پست جداگانه هر آنچه که می‌توان درباره انواع کابل‌های شبکه، موارد استفاده آن‌ها، سرعت، اصطلاح‌ها و غیره وجود دارد را توضیح بدهم.

برای شروع به سراغ پرمصرف‌ترین کابل شبکه یعنی همان کابل‌های مسی یا زوج به هم تابیده می‌روم و کمی درباره‌شان صحبت می‌کنم. چند اصطلاح رایج را بررسی می‌کنم و سرعت هریک از کابل‌های شبکه موجود در بازار را خواهم گفت.

انواع کابل شبکه

به طور کلی در دنیای شبکه سه نوع کابل شبکه داریم: کواکسیال، فیبر نوری و زوج به هم تابیده.

امروزه از کابل‌های «کواکسیال» یا کابل‌های «هم‌محور» استفاده نمی‌شود یا کمتر استفاده می‌شود. کابل‌های کواکسیال همان کابل‌هایی هستند که برای آنتن‌های آنالوگ و دیجیتال استفاده می‌کنیم.

این نوع کابل‌ها هزینه زیادی برای خرید و نصب دارند، بسیار سخت‌تر از کابل‌های دیگر شبکه نصب می‌شوند، در فاصله‌های طولانی با افت سیگنال روبرو هستند و تقریبا دستگاه‌های شبکه ازشان پشتیبانی نمی‌کنند و درگاه مناسب با آن‌ها را ندارند. البته؛ این کابل‌ها مزایایی مانند پهنای‌باند بالا و مقاومت در برابر نویز دارند.

کابل‌های فیبرنوری نیز غالبا در شبکه‌های پرسرعت استفاده می‌شوند و گران‌قیمت هستند. در این کابل‌ها از یک رشته باریک و بلند شفاف مانند شیشه و پلاستیک استفاده می‌شود تا نور را منتقل کنند. نور از یک سر این رشته وارد شده و از سر دیگرش خارج می‌شود.

به همین دلیل، کابل‌های فیبر نوری حساس و گران قیمت هستند. اگر در میان راه شکستگی و خراشی پیدا کنند؛ سرعت آن‌ها افت می‌کند. این کابل‌ها هم چند مدل دارند که در مطلب دیگری به طور مفصل درباره‌شان حرف می‌زنیم.

اما رایج‌ترین کابل‌های شبکه برای اتصال کامپیوترها به یکدیگر یا دستگاه‌های شبکه به روترها و سوییچ‌ها؛ کابل‌های معروف به زوج به هم تابیده (Twisted Pair) هستند. همین کابل‌های شبکه‌ای که در خانه‌های ما یافت می‌شود و روزانه ازشان استفاده می‌کنیم.

چون این کابل‌ها از چند سیم به هم بافته شده یا زوج سیم تابیده شده تشکیل می‌شوند؛ به کابل‌های زوج به هم تابیده معروف هستند. این کابل‌ها از سوکت RJ45 استفاده می‌کنند و براساس تعداد سیم‌های داخل هر کابل، میزان تابیدگی سیم‌ها و استفاده از روکش‌های مختلف؛ به انواع گوناگونی تقسیم‌بندی می‌شوند. غالبا این کابل‌ها از جنس مس ساخته شده و به کابل‌های مسی نیز معروف هستند.

در ادامه این مطلب به سراغ انواع کابل‌های شبکه مسی یا زوج به هم تابیده می‌رویم:

انواع کابل شبکه زوج به هم تابیده

این نوع کابل‌ها شبیه به کابل تلفن هستند و از چند رشته سیم تشکیل شده‌اند. کابل تلفن از دو سیم تشکیل شده ولی کابل‌های شبکه می‌توانند از ۴ تا ۸ سیم تشکیل شده باشند. رنگ‌های هر سیم با یکدیگر متفاوت است. روی هر سر یک کابل شبکه زوج به هم تابیده سوکت RJ45 نصب و استفاده می‌شود. دستگاه‌های شبکه هم درگاه‌های RJ45 دارند. 

کابل تلفن از سوکت RJ11 استفاده می‌کند که کوچک‌تر از درگاه RJ45 است. کابل تلفن رده اول یا Cat 1 کابل‌های شبکه زوج به هم تابیده محسوب می‌شود ولی نمی‌تواند دیتا را منتقل کند و فقط سیگنال‌های صوتی (مکالمه) را از خود عبور دهند.

در سال‌های اخیر کابل‌های شبکه مسی Cat3 نیز به خاطر محدودیت‌های سرعت از بازار حذف شده‌اند و بیشتر از کابل‌های Cat5 و Cat6 و Cat7 استفاده می‌شود. هرچه شماره افزایش پیدا می‌کند، استاندارد و نوع کابل جدیدتر می‌شود. کابل‌های جدیدتر از سرعت بیشتر و پهنای‌باند بالاتری سود می‌برند ولی از کابل‌های پایین‌تر از خود هم پشتیبانی می‌کنند. هرچه سیم‌ها بیشتر دور همدیگر تابیده شوند؛ سرعت‌شان بالاتر و رده جدیدتری ساخته می‌شود.

این کابل‌ها به غیر از سرعت و نوع سیم‌پیچی، تفاوت‌های دیگری هم با هم دارند و به چند دسته UTP و STP یا SSTP و FTP تقسیم می‌شوند:

کابل UTP: مخفف Unshielded Twisted Pairs و به کابل‌هایی گفته می‌شود که زوج سیم‌های به هم تابیده بدون کاور یا شیلد هستند.

کابل STP: مخفف Shielded Twisted Pairs و به کابل‌هایی گفته می‌شود که زوج سیم‌های به هم تابیده شده از کاور یا شیلد استفاده می‌کنند. شیلد می‌تواند دور خود سیم‌های زوجی یا دور کل سیم‌ها یا دور ۴ تا از سیم‌ها باشد.

کابل FTP: مخفف Foiled Twisted Pairs است و به جای شیلد از فویل آلومینیومی استفاده شده است.

کابل SFTP: هم از شیلد و هم از فویل برای دور سیم‌ها استفاده شده است.

کابل SSTP: مخفف Shielded Shielded Twisted Pairs است و از دو سری شیلد برای پیچیدن دور سیم زوج‌ها بهره می‌گیرند.

بنابراین؛ وقتی می‌گویند کابل Cat5 UTP یعنی یک کابل شبکه LAN از نوع ۵ بدون شیلد. کابل Cat7 STP نیز یک کابل شبکه LAN از نوع ۷ با شیلد است. 

برخی اوقات در ساخت کابل‌ها از فناوری‌های دیگری هم استفاده می‌شود که سعی می‌کنند با حروفی آن را مشخص کنند:

e: مخفف عبارت Enhanced و به معنی بهبودیافته است. معمولا اگر کابل Cat5 را در برابر نویز مقاوم‌تر کنند و کارایی بهتری داشته باشد؛ به نام کابل Cat5e نام‌گذاری می‌کنند. پس Cat5e همان کابل Cat5 با قدرت ضدنویز بیشتر است تا سرعت و کیفیت بهتری روی شبکه بدهد.

a: مخفف عبارت Augmentad است. در کابل‌های سری ۶ اگر سرعت کلاک پالس‌ها را از ۲۵۰ مگاهرتز به ۵۰۰ مگاهرتز افزایش دهند؛ کابل Cat6a ساخته می‌شود.

سرعت کابل‌های شبکه 

مهم‌ترین سوال این است که سرعت این کابل‌های شبکه زوج به هم تابیده چقدر است و چه تفاوتی با هم دارند. جدول زیر به طور کامل و واضح این سوال را جواب می‌دهد:

همان‌طور که می‌بینید؛ برای شبکه‌های با سرعت ۱۰ مگابیت یا ۱۰۰ مگابیت می‌توانید از کابل‌های Cat5 استفاده کنید ولی اگر یک شبکه دارای سرعت یک گیگابیت باشد؛ باید به سراغ استفاده از کابل‌های Cat5e به بالاتر باشید. 

کابل‌های Cat6a و Cat7 هم می‌توانند برای شبکه‌های ده گیگابیتی استفاده شوند. هرچه شماره کابل‌ها افزایش پیدا می‌کند، سرعت آن‌ها هم بیشتر می‌شود و قیمت‌شان هم گران‌تر خواهد بود.

کدام کابل را بخریم؟

فکر می‌کنم با توضیحات بالا به راحتی بشود یک کابل شبکه اترنت انتخاب کرد. 

اگر در شبکه نیاز به سرعت ده گیگابیتی دارید؛ باید به سراغ خرید کابل‌های Cat6a و Cat7 بروید.

اگر در شبکه نیاز به سرعت‌های یک گیگابیت دارید؛ خرید کابل‌های Cat5e و Cat6 به‌صرفه‌تر است. می‌توانید کابل‌های بالاتر هم بخرید ولی سرعت شبکه تابعی از سرعت کندترین دستگاه شبکه است. پس کابل‌های بالاتر سرعت بیشتر برایتان به ارمغان نمی‌آورند. برعکس؛ اگر در یک شبکه با سرعت ده گیگابیتی از کابل‌های Cat5e و Cat6 استفاده کنید؛ طبیعی است که سرعت شبکه شما به یک گیگابیت افت می‌کند.

اگر از یک شبکه معمولی با سرعت ۱۰۰ مگابیت استفاده می‌کنید؛ خرید یک کابل Cat5 کافی است.

در داخل خانه از کابل‌های UTP و در خارج از خانه از کابل‌های STP یا دیگر کابل‌های شیلددار استفاده می‌شود.