همان‌طور که انتظار داشتیم؛ چند ماه پیش در کنفرانس جهانی موبایل بارسلونا از چندین اسمارت‌فون 5G رونمایی شد تا به طور رسمی وارد عصر 5G شویم.

سامسونگ با معرفی گلکسی S10 5G، هواوی با معرفی Mate X، شیائومی با معرفی می میکس ۳ و ال‌جی با معرفی V50 ThinQ به همراه چندین برند دیگر نویدبخش عصر تازه‌ای در شبکه‌های موبایل و ارتباطات بی‌سیم شدند.

چندین سال است داریم درباره 5G می‌شنویم و حتی از سال ۲۰۱۷ زمزمه‌های راه‌اندازی برخی شبکه‌های 5G توسط اپراتورهای معروف جهان شنیده شد ولی رسما در سال ۲۰۱۹ لحظه ورود به نسل پنجم شبکه‌های موبایل رقم خورد.

در این یادداشت نمی‌خواهم درباره شبکه‌ 5G، مزایا، آینده و تاثیرات آن بر اینترنت صحبت کنم. حتی قصد ورود به جنگ بزرگ فناوری‌محور دو کشور چین و ایالات متحده بر سر 5G و اینکه چگونه چین دارد با برندهایش برنده و پیروز این میدان می‌شود؛ را ندارم؛ اگرچه سوژه‌ای بسیار جذاب و شنیدنی است. اجازه بدهید درباره یک نگرانی از آینده و ورود 5G به ایران صحبت کنیم.

یک نگرانی

در سال‌های گذشته هم همراه اول و هم ایرانسل شبکه‌های 5G آزمایشی راه‌اندازی کردند و اخبارش در رسانه‌ها منتشر شد. از گوشه و کنار هم می‌شنویم که این اپراتورها در حال توسعه شبکه 5G هستند.

احتمالا با ورود اسمارت‌فون‌های 5G برندهایی مانند سامسونگ، ال‌جی، شیائومی و هواوی به ایران در سال آینده، فشارها بر این اپراتورها برای راه‌اندازی رسمی 5G و ارایه سرویس به مشترکان بیشتر می‌شود. قیمت گوشی‌های 5G به دلاری خیلی زیاد است و وقتی به تومان تبدیل شود؛ دیگر سر به فلک می‌کشد.

بنابراین؛ خریداران این گوشی‌ها انتظار دارند اپراتورهای ایران هرچه سریع‌تر شبکه‌های 5G را راه‌اندازی کنند و به آن‌ها متصل شوند.

خیلی بعید است اپراتورهای موبایل ایران برای راه‌اندازی شبکه 5G آمادگی داشته و تجهیزات، زیرساخت‌ها، آنتن‌ها و ده‌ها دستگاه و ملزومات آن را برای سال ۱۳۹۸ آماده کرده باشند.

هم‌اکنون، هنوز سراسر ایران زیر پوشش شبکه‌های 4G LTE نرفته است و شاهد مشکلات عدیده و تمام‌نشدنی روی شبکه‌های نسل چهار هستیم.

گزارش‌های موسسه Open Signals نشان می‌دهد شبکه‌های 4G LTE در ایران از کیفیت و سرعت مورد انتظار برخوردار نیستند و آن توسعه‌یافتگی زیرساختی لازم صورت نپذیرفته است.

به معنای دیگر، اپراتورهای موبایل هنوز تا رسیدن به بالاترین سطح خدمات‌دهی روی شبکه موبایل نسل چهار فاصله زیادی دارند.

اگر اپراتورهایی مانند اسپرینت، AT&T، ورایزون، تی‌موبایل و حتی اپراتورهای چینی و کره‌ای به سوی 5G حرکت کردند؛ شبکه‌های 4G LTE را به طور کامل پیاده‌سازی و بالاترین سرعت و کیفیت خدمات را ارایه دادند.

دستیابی به سرعت‌های بالای یک گیگابیت روی LTE یکی از نشانه‌های بلوغ شبکه‌های نسل چهارم است. مسلم است هنوز اپراتورهای ایران با این قله فاصله دارند و نمی‌توان پذیرفت بدون فتح آن سراغ قله بلندتری به نام 5G بروند.

ورود 5G به ایران

پس، چه اتفاقی در بازار می‌افتد؟ از یک سو، انتظار خریداران گوشی‌های 5G و فشار رسانه‌ها و برخی مراجع بر اپراتورهای برای راه‌اندازی شبکه‌های 5G و از سوی دیگر آماده نبودن زیرساخت‌ها و بسترهای لازم برای ارایه چنین سرویس‌هایی! نتیجه چه می‌شود؟ همان اتفاقی که برای برخی اپراتورهای معروف و پرآوازه جهانی مانند AT&T افتاد: جعل نام و فناوری. ارایه یک شبکه LTE فوق پیشرفته و سریع به نام شبکه 5G!

در سال ۲۰۱۸ برخی اپراتورهای جهانی سیم‌کارت‌ها و خدماتی به مشتریان دادند که شبه 5G بود. هنوز استاندارد 5G به طور کامل تصویب و ابلاغ نشده بود و هیچ گوشی 5G وارد بازار نشده بود که ثبت‌نام برای شبکه‌های 5G آغاز شد.

البته، بعدها اپراتورهای دیگر به این وضعیت اعتراض کردند و با اطلاع‌رسانی سعی داشتند در بازار شفاف‌سازی کنند که هیچ‌گونه شبکه 5G واقعی در کار نیست و مشتریان 5G فقط به یک شبکه LTE پیشرفته متصل شدند.

شبه 5G

حالا، ترس از تکرار این وضعیت در ایران وجود دارد. اینکه، اپراتورهای موبایل ایران در سال آینده ناگهان اعلام کنند اولین شبکه 5G راه‌اندازی شد و مثلا سرعتی بالای یک گیگابیت می‌دهد و هزینه اشتراک و خرید بسته آن فلان قیمت است و فقط مشترکانی می‌توانند به آن متصل شوند که سیم‌کارت 5G بگیرند یا از بهمان گوشی‌های موبایل استفاده کنند.

در صورتی که شبکه‌های 5G یک ویژگی‌ها و استانداردهای مشخصی دارند؛ روی طیف‌های فرکانسی تعین شده‌ای راه‌اندازی می‌شوند و علاوه بر سرعت باید تاخیر بسیار پایین و هوشمندی داشته باشند. تنها هنگامی می‌توان به یک شبکه 5G متصل شد که دستگاه کاربر به مودم 5G مجهز باشد. صرف نشان دادن علامت تجاری 5G هم روی صفحه‌نمایش گوشی کافی نیست.

به هر حال، امیدوارم در ایران هم هرچه زودتر شاهد 5G باشیم ولی ابتدا شبکه‌های نسل چهارم به طور کامل توسعه یافته و کیفیت سرویس اپراتورها به بالاترین درجه ممکن برسد.

افزون بر این، شاهد رونمایی و شروع به کار یک شبکه 5G واقعی باشیم تا کاربران و کسب‌وکارها در عمل از مزایای 5G، اینترنت اشیا و دستگاه‌های متصل به این شبکه سود ببرند و وضعیت اینترنت همراه در ایران یک گام واقعی به جلو برداشته باشد. به صرف تغییر نام یک سرویس و شبکه نمی‌توان به 5G متصل شد.

* این یادداشت برای ماهنامه شبکه شماره ۲۱۵ نوشته شده است.