هی رفیق … وصل شو!

همه ما دوست داریم یک پول بدهیم ولی چند چیز بخریم!

یک زمانی با یک بلیط می‌شد دو فیلم سینما را تماشا کرد. کمی بعدتر وسایل آشپزخانه چندکاره مد شدند. چاپگرهای چندکاره هنوز در بازار هستند و کار یک چاپگر، اسکنر، فتوکپی و فکس را انجام می‌دهند. بعد نوبت به تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌های چندکاره و هیبریدی رسید. کامپیوترهای همه‌کاره (All in One) هم روانه بازار شدند. گوشی‌های هوشمند هم در واقع یک دستگاه موبایل، دوربین، پخش‌کننده موسیقی، فیلم و حتا بازی‌های رایانه‌ای هستند.

حالا، نوبتی باشد هم نوبت به تجهیزات شبکه است. شاید بگویید که خیلی‌وقت است که روترهای چندکاره یا دستگاه‌هایی که دارای چندین مود هستند؛ در بازار به فروش می‌رسند. آری، در دنیای شبکه هم رویکردهای ساخت محصولات چندکاره سابقه‌ای طولانی دارد ولی یک جریان خزنده‌ای در سال ۲۰۱۷ آغاز شده است که به دنبال یک ادغام تاریخی و ساخت محصول چندکاره آینده‌نگرانه‌ای است.

اگر چند سال بعد، یک بلندگوی هوشمند خریداری کرده و در خانه‌تان نصب کردید تا هم تمام خانه هوشمندتان مدیریت شود، اینترنت و وای‌فای پرقدرت داشته باشید، استریم ویدیو انجام دهید و تمام زندگی‌تان برنامه‌ریزی شود؛ نهایتا امنیت تمام حساب‌های کاربری و فیزیکی خانه کنترل شود؛ هیچ تعجب نکنید!

وقتی روتر بی‌سیم آب می‌رود!

چندین شرکت شروع به ساخت تجهیزات خانه‌های هوشمندی کردند که روتر بی‌سیم درون دل‌شان جای گرفته و دیگر به طور مجزا و مستقل وجود نخواهد داشت. در حال حاضر، برای خانه‌های هوشمند باید یک هاب مرکزی تهیه کنید، روتر بی‌سیم و مودم اینترنت نصب کنید و برای دستیار شخصی خود نیز یک بلندگوی هوشمند خریداری کنید.

اما رویکرد بازار نشان می‌دهد که شرکت‌ها در پی ترکیب و ادغام این چند محصول با یکدیگر هستند. سامسونگ در سال ۲۰۱۷ محصول Connect Home را معرفی کرد که یک روتر بی‌سیم مش وای‌فای است ولی درون خود یک هاب مرکزی SmartThings را هم دارد. وقتی چند روتر Connect Home را در مکان‌های مختلف خانه‌تان قرار می دهید؛ می‌توانید علاوه بر برخورداری از اینترنت و وای‌فای، تمام دستگاه‌های هوشمند خانه از جمله تجهیزات شرکت سامسونگ را کنترل و مدیریت کنید. گام بعدی چنین وسیله‌ای؛ افزوده شدن یک دستیار صوتی دیجیتالی به آن است تا بتوان با دستورات صوتی نیز خانه را کنترل کرد. حتا دستگاه‌های جدید می‌توانند نقش یک ذخیره‌کننده اطلاعات یا شارژ USB را هم در خانه ایفا کنند.

در گذشته؛ برای تامین امنیت فیزیکی یک شبکه بی‌سیم یا خانه هوشمند نیاز به دستگاه‌های جداگانه مانند فایروال Cujo داشتیم.  اما اکنون با خیل تجهیزات امنیتی روبرو هستیم که هم فایروال هستند و هم روتر بی‌سیم و شاید در آینده‌ای نزدیک هاب مرکزی اینترنت اشیا هم بشوند.

نکته بسیار مهمی که در سری جدید محصولات چندکاربره شبکه دیده می‌شود؛ کم‌رنگ‌تر شدن مودم و روتر به نفع دیگر محصولات است. مثلا بلندگوی هوشمندی که روتر بی‌سیمی درون خودش دارد؛ هاب مرکزی خانه هوشمندی که روتر بی‌سیم هم هست، کیت‌ها و بوردهای اینترنت اشیایی که قابلیت روتر و وای‌فای هم دارند.

به نظر می‌رسد شرکت‌های سازنده سخت‌افزار به این نتیجه رسیدند که در آینده؛ نصب و قرار دادن یک محصول جداگانه به نام روتر بی‌سیم در خانه‌های هوشمند بی‌معنی و بی‌دلیل است. روتر دستگاهی است که یک شبکه بی‌سیم می‌سازد و اینترنت را میان دستگاه‌های دیگر به اشتراک می‌گذارد. پس، چرا این وظیفه را با افزودن یک تراشه وای‌فای و دو سه آنتن دیگر؛ به هاب مرکزی یا بلندگوی هوشمند و حتا تلویزیون واگذار نکنیم؟

یک شبکه، یک دستگاه

شرکت ازراک روتر X10 را دقیقا با همین هدف طراحی و روانه بازار کرده است. X10 یک روتر بی‌سیم و یک هاب اینترنت اشیا است. شرکت امنیتی نورتن یک روتر بی‌سیم بسیار خلاقانه به نام Norton Core عرضه کرده است که در واقع چندین دستگاه است. Norton Core یک روتر بی‌سیم از نوع مش وای‌فای، فایروال و اینترنت سکوریتی فیزیکی، هاب مرکزی برای مدیریت و کنترل خانه‌های هوشمند و همین‌طور توسعه‌دهنده وای‌فای است. شما چه چیزی بهتر از این می‌خواهید؟

در دنیای مودم‌ها نیز چنین اتفاقی در حال رخ داده است. تا همین سال گذشته، مودم ۴G از مودم TD-LTE مجزا بود و گاها این مودم‌ها قابلیت‌های روتری و وای‌فای ضعیفی داشتند اما اکنون شاهدیم که شرکت هواوی مودم B612s (همان مودم  جدید جنجالی TF-i60 ایرانسل)  را عرضه کرده که هم مودم ۴.۵G و هم مودم TD-LTE است. البته؛ یک روتر بی‌سیم قوی با قابلیت اتصال آنتن خارجی با MIMO 4×4 هم هست. جالب است این دستگاه یک درگاه  RJ11هم دارد که شاید در آینده به مودم ADSL/VDSL هم تبدیل شود.

وقتی به این محصول‌ها نگاه می‌کنم و رویکرد و نوک پیکان جریان اصلی بازار را نشانه‌ می‌روم؛ اعتقاد پیدا می‌کنم در همین نمایشگاه CES 2018 پیش‌رو شاهد چندین گجت شبکه چندکاره غیرمنتظره خواهیم بود و در آینده‌ای نزدیک شاید اصلا دیگر نیازی به خرید روتر بی‌سیم یا مودم ADSL و ۴G نداشته باشیم. اصلا دور از انتظار نیست که مثلا ده دسال بعد؛ گوشی موبایل یا ساعت مچی ما نقش یک روتر بی‌سیم، مودم همراه، هاب مرکزی و یک دستیار شخصی دیجیتالی را برعهده بگیرد و برای استفاده از وای‌فای فقط صدا بزنیم: «هی رفیق … وصل شو!»

پی‌نویس ۱: این یادداشت در شماره ۱۹۹ ماهنامه شبکه چاپ شده است.

پی‌نویس ۲: دقیقا در فاصله نوشتن تا چاپ این یادداشت؛ شاهد از غیب رسید و یکی از خواننده‌های عزیز سایت نمونه روتری معرفی کرد که چندکاره و از جمله سه نوع مودم است. برای آشنایی با این روتر می‌توانید اینجا کلیک کنید.