آيا تتر امن است؟

یکی از دغدغه‌های سرمایه‌گذاران به‌ویژه برای خرید ارز دیجیتال در ایران دغدغه امنیت سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاران نمی‌خواهند ریسکی بیشتر از ریسک معمول بازار تحمل کنند تا با خیالی آسوده‌تر پیگیر سرمایه‌گذاری خود باشند.

استیبل کوین چیست؟

پیش از خرید تتر ابتدا باید با مفهوم استیبل کوین آشنا شویم. استیبل کوین‌ها نوعی از رمزارزها هستند که سعی می‌کنند نوسانات قیمت را به حداقل برسانند و قیمت تقریباً ثابتی را حفظ کنند. هر واحد از این نوع رمز ارزها معمولاً معادل یک واحد از پول فیات یا همان واحد پول کشورها است که رایج‌ترین مورد آن دلار آمریکاست.

تتر چیست؟

تتر یکی از اولین و بزرگ‌ترین استیبل کوین‌های بازار ارز دیجیتال است که سعی می‌کند ارزش هر واحد از رمزارز خود یعنی تتر را برابر با ۱ دلار آمریکا حفظ کند و در واقع ادعا می‌کند که هر تتر به ۱ دلار آمریکا سنجاق شده است.

چرا تتر این‌قدر مهم و پراستفاده است؟

ابتدا باید بدانیم چرا میزان استفاده از تتر این‌قدر بالاست و در بازار این‌قدر موردتوجه است:

تتر نقدینگی بسیار بالایی دارد و روزانه به میزان خیلی زیادی خریدوفروش و دست‌به‌دست می‌شود. این نقدینگی بالا برای غول‌های بازار بسیار بااهمیت است. این غول‌ها یعنی مؤسسات بزرگ مالی و همین‌طور نهنگ‌ها  مقادیر بسیار بالایی از رمزارزها را در اختیار دارند و ممکن است در یک نوبت معادل چند میلیون و حتی میلیارد دلار معامله انجام دهند. این مؤسسات برای انجام این کار نیازمند این هستند که بتوانند به رمزارزی با نقدینگی و نقدشوندگی بالا و ارزش نسبتاً ثابت تکیه کنند.

در حال حاضر هیچ رمز ارزی به‌اندازه تتر نمی‌تواند این شرایط را برآورده کند. درصورتی‌که رمزارزی با نقدینگی پایین‌تر در این سازوکار مورداستفاده قرار گیرد در معاملات بزرگ و خرید و فروش‌های سنگین به‌یک‌باره تغییرات بزرگی در قیمتش ایجاد شده و ثبات بازار را دچار اختلال می‌کند. میزان نقدینگی تتر در بازار گاهی آن‌قدر بالاست که حتی از نقدینگی بیت‌کوین هم بالاتر می‌رود. این امر میزان نقدشوندگی لازم برای مؤسسات مالی و نهنگ‌های بازار را در مواقع لزوم مهیا می‌کند.

همین‌طور علی‌رغم شایعاتی مبنی بر این که تتر ذخیره دلاری لازم برای تترهای چاپ شده را ندارد، این رمزارز تا به امروز به‌خوبی توانسته است ارزش دلاری خود را حفظ کرده و دچار مشکل نشود.

اما بیایید به سؤال اصلی‌مان برگردیم. آیا تتر امن است برای رسیدن به پاسخی جامع‌تر باید بدانیم نقاط ضعف این رمزارز چیست.

ریسک اصلی تتر چیست؟

وقتی پرسش می‌شود که آیا تتر امن است باید به بزرگ‌ترین مشکل آن بپردازیم. این که آیا می‌توانیم تأیید کنیم که هر ۱ دلار تتر ۱ دلار آمریکا را به‌عنوان ذخیره خود دارد یا خیر؟ واقعیت این است که با اطمینان نمی‌توانیم به این پرسش پاسخ دهیم. طی پنج سال اول به‌وجودآمدن این رمزارز، تتر اعلام می‌کرد که پشتیبانی ۱ به ۱ به‌ازای هر دلار تتر و دلار آمریکا وجود دارد.

اما از سال ۲۰۱۹ این رمزارز طرز بیان خود را تغییر داد و اعلام کرد «ذخیره کافی» دلاری برای پوشش دادن تترهای منتشر شده وجود دارد. پرسشی که پیش می‌آید این است که این ذخیره‌ها به چه شکل هستند؟ آیا می‌توانیم وجود آن‌ها را تأیید کنیم؟

شفافیت به‌عنوان یک ریسک

واقعیت این است که تتر هنوز برای حسابرسی از روش‌های حسابرسی قدیمی استفاده می‌کند و ادعا می‌کند به‌خاطر حجم بالای دارایی‌ها و مشکلات قانون‌گذاری رمزارزها هنوز هیچ شرکت بزرگ حسابرسی حاضر نشده است حسابرسی این شرکت را به عهده بگیرد. بنابراین بیشتر اظهار نظرها درباره نوع ذخیره‌ها و نحوه سرمایه‌گذاری‌های تتر تنها اظهاراتی است که مسئولان گرداننده شرکت مادر این رمزارز بیان می‌کنند و نمی‌توان با قطعیت بالایی آن را تأیید کرد.

آیا ذخیره دلاری کافی برای تتر وجود دارد؟

مسئله دیگر این است که این «ذخیره کافی» که اعلام می‌شود چه‌قدر است و به چه معناست. «ذخیره مقتضی» در بانکداری میزان ذخیره نقدی است که بانک‌ها از سوی بانک مرکزی ملزم می‌شوند در دسترس داشته باشد تا بتواند تقاضاهای نقدی مشتریان را در حالت معمول پاسخ دهد و کمبودی نداشته باشد. این میزان می‌تواند از سوی بانک مرکزی هر کشوری تعیین شود.

میزان ذخیره کافی برای تتر چند درصد است؟

در مورد رمزارز تتر نمی‌دانیم این «ذخیره کافی» چند درصد است‌؟ ۵٪، ۱۰٪ یا ۷۰ درصد؟ واقعیت این است که نمی‌توانیم به‌صورت قطعی این میزان را تأیید کنیم.

بحران چگونه آغاز می‌شود

مسئله دیگر شناخت بحران‌ بانکی ناشی از کمبود ذخیره در مواقع اضطراری است. در مواقعی که اتفاقات نادری مثل بلایای طبیعی یا تغییر رژیم یا موارد دیگری پیش می‌آید ممکن است در سیستم بانکی بحران به وجود بیاید. این بحران به این شکل آغاز می‌شود که تعداد بسیار زیادی از مشتریان به شکل هم‌زمان به بانک مراجعه می‌کنند تا سپرده خود را نقد کرده و دریافت کنند. درصورتی‌که این مقدار پول از حد ذخیره‌ای که بانک نگه داشته بیشتر شود کار مشکل می‌شود و بانک دچار بحران می‌شود و اصطلاحاً ممکن است دچار فروریزی شود.

تفاوت تتر با بانک‌ها در بحران

بانک‌ها برای پیش‌آمدن چنین مواردی از قبل اندیشیده‌اند و اکثر آن‌ها خود را بیمه کرده‌اند و شرکت بیمه معمولاً در این شرایط می‌تواند خسارت مشتریان را جبران کند. در موارد حاد بانک مرکزی کشورها و در کشور آمریکا فدرال رزرو ضامن و پشتیبان بانک‌ها خواهد بود.

اما رمزارز تتر هیچ‌کدام از این راهکارهای تضمینی را ندارد. نه از سوی شرکت بیمه‌ای جبران خسارت می‌شود و نه زیر نظر یک بانک مرکزی یا فدرال رزرو است که در موقع لزوم جبران خسارت شود. اینجاست که چنین بحرانی می‌تواند به فروپاشی این رمزارز بینجامد و کل بازار رمزارزها که به تتر وابسته است را هم دچار بحرانی عمیق و بزرگ کند.

اثرات فروپاشی احتمالی تتر بر بازار رمزارزها

در صورت آغاز فروپاشی تتر ابتدا مؤسسات بزرگ و نهنگ‌ها از بازار خارج می‌شوند و این امر خود می‌تواند باعث ایجاد بحرانی بزرگ‌تر و عمیق‌تر شود که جبران آن بسیار سخت و زمان‌بر خواهد بود.

باید توجه داشت احتمال وقوع چنین سناریویی بسیار اندک و دور از ذهن است اما در صورت وقوع می‌تواند اثرات بسیار شدید و طولانی‌مدتی بر سرمایه‌گذاران بگذارد.

راهکارهای امنیت بیشتر در استفاده از تتر چیست؟

برای حفظ امنیت بیشتر می‌توانیم از راهکارهای زیر استفاده کنیم:

• می‌توانیم رمزارز تتر را برای بازه‌های زمانی طولانی‌مدت نگهداری نکنیم. فقط زمانی که می‌خواهیم معامله‌ انجام دهیم در صرافی تتر بخریم و معامله خود را انجام دهیم ولی برای نگهداری طولانی‌مدت از آن استفاده نکنیم و رمزارزهایی که مشکلات مشابهی ندارند مانند بیت‌کوین و اتریوم را در صورت مناسب بودن وضعیت بازار نگهداری کنیم.
• برنامه بلند مدتی برای استفاده از استیبل کوینی با شفافیت بیشتر و قابل‌اتکاتر داشته باشیم و به‌تدریج به سمت مهاجرت به سمت آن استیبل کوین برویم.

کلام آخر

در این مقاله با مفهوم و اهمیت استیبل کوین‌ها به‌ویژه رمزارز تتر آشنا شدیم و ریسک‌های احتمالی آن را بررسی کردیم. باید توجه داشته باشیم که هرگز نباید وزن بیش از حدی به ریسک‌های بررسی شده داده و در تصمیم‌گیری برای خرید به آن اولویت بیش از حدی دهیم. در انتهای این مقاله با راهکارهایی برای امنیت بیشتر در استفاده از استیبل کوین‌ها به‌ویژه تتر آشنا شدیم که توجه به همه این موارد می‌تواند در تنظیم ریسک خود در بازار ارزهای دیجیتال به ما کمک کند.