هنگام خرید یک روتر فقط به سرعت یا آنتن آن توجه نکنید و به سراغ قابلیت‌ها و امکانات نرم‌افزاری آن هم بروید. هر چقدر یک روتر بی‌سیم سریع و قدرتمند باشد اما ویژگی‌های نرم‌افزاری لازم برای هر کاربر را نداشته باشد؛ ارزش خرید ندارد و در آینده شما را با مشکل روبرو می‌کند. 

غالب کاربران هنگام انتخاب یا مقایسه روترهای بی‌سیم؛ به مشخصات و ویژگی‌های سخت‌افزاری روتر مانند سرعت، فرکانس‌های رادیویی، قابلیت MU-MIMO، چند بانده بودن، تعداد آنتن، محدوده پوشش‌دهی و نظایر این‌ها توجه می‌کنند. در حالی که در دنیای امروز؛ برخی ویژگی‌ها و امکانات نرم‌افزاری از سرعت و تعداد آنتن روتر بی‌سیم مهم‌تر و ضروری‌تر به نظر می‌رسند و بدون داشتن آن‌ها؛ نمی‌توان شبکه بی‌سیم با کارایی و بهره‌وری بالا ساخت. 

بیشتر بخوانید: هرگز این ۵ روتر بی‌سیم را نخرید

تا چند سال پیش؛ باید توجه می‌کردیم هر روتر بی‌سیم از رمزنگاری WPA یا WPA2، فایروال SPI، فیلترسازی براساس آدرس‌های مک و آی‌پی، قابلیت WDS، قابلیت WMM و IPv6 برخوردار باشد. امروزه؛ غالب روترهای بی‌سیمی که وارد بازار می‌شوند؛ این ویژگی‌ها را به صورت پیش‌فرض دارند و نگرانی از بابت این‌ها نیست اما نیازهای کاربران به سوی ویژگی‌ها و امکانات دیگری رفته است. با ما باشید تا در ادامه ۵ ویژگی و قابلیت نرم‌افزاری به شما معرفی کنیم که به نظر ما باید در هر روتر بی‌سیمی فارغ از سری N یا AC؛ چند آنتنه بودن و سرعت آن وجود داشته باشد:

۱- شبکه میهمان

در مطلب «شبکه میهمان چیست و چگونه آن را روی روترهای بی‌سیم فعال کنیم؟» به طور مفصل درباره قابلیت «شبکه میهمان» صحبت کردیم. با این قابلیت می‌توانید برای افراد غریبه یا آشنا یک شبکه وای‌فای روی روتر بی‌سیم خودتان با مرزعبور جداگانه تعریف کنید تا هم بتوانند از اینترنت استفاده کنند و هم مزاحم وای‌فای اصلی شما نشوند و نیاز نباشد رمزعبور وای‌فای خودتان را به آن‌ها بدهید.

این قابلیت برای کسب‌وکارها نیز بسیار مفید است. می‌توانند یک یا چندین شبکه میهمان تعریف کنند و افرادی غیر از کارمندان خود را که بدان‌جا مراجعه کرده و نیاز به وای‌فای دارند را روی این شبکه‌ها دسترسی بدهند و شبکه بی‌سیم اصلی شرکت و اطلاعات اشتراک‌گذاری شده روی آن را ایمن نگه دارند. 

برخی از روترها فقط اجازه تعریف یک شبکه میهمان را می‌دهند ولی روترهای رده بالا و دو بانده بازار اجازه می‌دهند چندین شبکه میهمان روی هریک از فرکانس‌های رادیویی تعریف شود. این قابلیت بیشتر به نام Guest Network شناخته می‌شود. اگر می‌خواهید یک روتر بی‌سیم جدید خریداری کنید؛ حتما بررسی کنید قابلیت Guest Network را داشته باشد.

۲- کنترل والدین

ابزار بعدی که برای مدیریت وای‌فای به‌خصوص در خانه‌های با حضور بچه‌های عاشق اینترنت؛ نیاز است! کنترل والدین به شما اجازه می‌دهد برای استفاده از اینترنت روی هر دستگاه یک زمان مشخص کنید. آدرس MAC تبلت، گوشی یا نوت‌بوک فرزندان خود را در این ابزار وارد کرده و تعیین می‌کنید مثلا هر روز بعدازظهر از ساعت ۵ الی ۷ از اینترنت استفاده کند و به کدام سایت‌ها یا پروتکل‌ها دسترسی داشته باشد. 

ابزار کنترل والدین به شما کمک می‌کند نظارت و کنترل بهتری روی مصرف اینترنت در اعضای خانواده یا حتا کارمندان داشته باشید. می‌توانید مصرف اینترنت هفتگی، ماهیانه و بازه‌ای زمانی تعریف کنید. با گستردگی استفاده از اینترنت در میان جوانان و نوجوانان و اکنون کودکان در سنین پایین؛ ابزار کنترل والدین نیز به یکی از ضروریات هر روتر بی‌سیمی افزوده شده است.

۳- امکانات ذخیره‌سازی و پشتیبان‌گیری

از نظر سخت‌افزاری بهتر است روتر بی‌سیمی بخرید که از درگاه USB 2.0 یا USB 3.0 پشتیبانی می‌کند. اما در بخش نرم‌افزاری نیز بهتر است روتر انتخابی شما ابزارها و امکانات مناسبی برای مدیریت درگاه‌های ذخیره‌سازی و پشتیبان‌گیری خودکار داشته باشد. برخی از روترهای بی‌سیم؛ به طور خودکار از یک حافظه فلش یا هارددیسک خارجی و حتا یک NAS متصل به درگا‌ه‌های USB پشتیبان‌گیری می‌کنند. 

برخی دیگر از روترهای پیشرفته امروزی؛ با سرویس‌های کلاود هماهنگ می‌شوند و می‌توانید برای‌شان برنامه‌ریزی کنید که در روز و ساعت خاصی از هفته از فلان پوشه روی شبکه یا فلان دستگاه ذخیره‌سازی یک نسخه پشتیبان تهیه و به طور خودکار روی سرویس کلاود شما ذخیره کنند. برخی از روترهای با راحتی با سرویس‌های کلاود مایکروسافت و گوگل کار می‌کنند و می‌توانند شما را از فرآیند کپی اطلاعات یا ذخیره‌سازی و پشتیبان‌گیری اطلاعات به طور مرتب روی این سرویس‌ها رها کنند. در هنگام خرید یک روتر بی‌سیم؛ حتما نگاهی به تنظیمات و امکانات این بخش دستگاه بیندازید.

۴- مدیریت و اولویت‌دهی ترافیک شبکه

در سال‌های اخیر با اضافه شدن قابلیت MU-MIMO و افزایش تعداد آنتن‌های روترهای بی‌سیم؛ یک نیاز مهم بروز کرده است. کاربران نیاز دارند ترافیک شبکه را مدیریت و اولویت‌بندی کنند. مثلا برای روتر تعریف کنند نوت‌بوک با فلان آدرس MAC از سرعت بالاتر و قابلیت MU-MIMO روی فرکانس ۵ گیگاهرتز سود ببرد و فلان گوشی تلفن همراه روی فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز و از سرعت محدودی استفاده کنند. 

کاربرانی که مشغول بازی‌های آنلاین یا استریم ویدیو و ویرایش فیلم هستند؛ به این قابلیت بیشتر از دیگر کاربران نیاز دارند. در روترهای سه بانده؛ این نیاز بیشتر احساس می‌شود چون هر باند رادیویی یک پهنای‌باند خاص دارد و باید دقیقا تعریف شود هر دستگاهی چه میزان پهنای‌باند دارد و باید روی کدام باند رادیویی کار کند. 

از ابزارهای مدیریت و کنترل ترافیک شبکه استفاده‌های دیگری هم می‌شود. مدیران شبکه می‌توانند وضعیت مصرف هر دستگاه را بررسی و برایش یک حداقل و حداکثر مصرف اینترنت یا ترافیک شبکه وای‌فای تنظیم کنند. می‌توان زمان‌های اوج مصرف اینترنت روی شبکه را مشاهده و برایش برنامه‌ریزی کرد. 

کاربران خانگی نیز می‌توانند وضعیت مصرف هر دستگاه روی روتر را مشاهده کنند؛ برای هر دستگاه برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی کنند و امکاناتی در اختیار داشته باشند که وای‌فای بهتر و کارآمدتری در خانه به دست بیاورند. 

۵ – اپلیکیشن موبایل

دیگر دورانی که هر کاربر پای سیستم بنشید و با لاگین کردن به پنل مدیریتی روتر؛ بخواهد آن را کنترل و مدیریت کند؛ سرآمده است. کاربران دوست دارند با گوشی‌های تلفن همراه‌شان تنظیمات روتر بی‌سیم را انجام دهند و در کمترین زمان و از راه دور بدون نیاز به کامپیوتر رومیزی یا نوت‌بوک؛ تنظیمات خود را اعمال کنند. در اینجا نیاز به اپلیکیشن‌های موبایل نیاز خواهد بود.

امروزه؛ شرکت‌ها سعی می‌کنند برای محصولات خود اپلیکیشن‌های موبایل نیز عرضه کنند. غالب برندهای معتبر در حوزه شبکه از این فرصت استفاده کرده و می‌توانید در وب‌سایت آن شرکت اپ‌های مورد نیاز خود برای اندروید و آی‌او‌اس را نیز دانلود و نصب و استفاده کنید. 

اپ‌های موبایل به شما اجازه می‌دهند؛ تنظیمات وای‌فای یا اینترنت را تغییر دهید؛ مصرف اینترنت دستگاه‌های مختلف را ببینید یا ترافیک شبکه را برنامه‌ریزی کنید. ابزارهای شبکه میهمان و کنترل والدین که در بخش‌های بالا اشاره کردیم؛ باز هم روی اپ‌های موبایل قابل دسترسی و استفاده هستند. اپلیکیشن‌های موبایل بسیاری از تنظیمات روتر بی‌سیم را به شکل ساده‌تری در اختیار کاربران قرار می‌دهند.