آموزش راه اندازی voip در packet tracer — گام به گام و تصویری + معرفی بهترین منابع یادگیری
شبیهسازی نصب و راهاندازی مرکز تماس ویپ سیسکو در شبکه
نصب و راهاندازی ویپ (VoIP) در شبکههای کامپیوتری و بهویژه با تجهیزات شبکه سیسکو، یکی از مهمترین مهارتهایی است که یک متخصص شبکه نیاز دارد. لذا آموزش راهاندازی VoIP مورد درخواست افراد زیادی است که با شبکهها و تجهیزات صوتی و تصویری تحت شبکه کار میکنند.
معمولا چون هر کسبوکار و شرکت یک سناریو و شرایط نصب و استفاده از VoIP را دارد؛ آموزشها مبتنی بر نرمافزارهای شبیهسازی و از جمله نرمافزار «پکت تریسر» (Packet Tracer) سیسکو است. پکت تریسر یک ابزار قدرتمند شبیهسازی و مدلسازی شبکه برای پیادهسازی انواع سناریوها و آموزش تنظیمات شبکه و خطایابیها است.
در دورههای آموزش امنیت شبکه و همینطور فیلمهای آموزشی شبکه سیسکو فرادرس از این نرمافزار رایگان به وفور استفاده میشود. این برنامه نه فقط با تجهیزات سیسکو که با بسیاری از برندهای مطرح شبکه دنیا نیز سازگاری کاملی دارد و میتوانید سناریوهای مختلفی با سختافزارهای آنها برای شبکههای کامپیوتری پیادهسازی کنید.
ما هم امروز میخواهیم در این مطلب، نصب و راهاندازی VoIP با نرمافزار Packet Tracer را آموزش دهیم و به نکات مهمی اشاره داریم که یک مهندس شبکه در هنگام پیکربندی و استفاده از ویپ سیسکو باید بداند.
برای آن دسته از افرادی که به خوبی با VoIP در شبکه یا نرمافزار Packet Tracer آشنایی ندارند؛ ابتدا سعی کردیم نگاهی به این مفاهیم داشته باشیم و بعد وارد آموزش راهاندازی VoIP در Packet Tracer شویم.
VoIP چیست و چرا کسبوکارها به ویپ سیسکو علاقهمند هستند؟
VoIP یا ویپ یا IP Phone به سرویسی گفته میشود که صدا را از طریق اینترنت و شبکه ارسال و دریافت میکند. در VoIP گوشیهای تلفن ثابت به جای اینکه به خط تلفن ثابت معمول با درگاه RJ11 وصل باشند؛ به کابل شبکه با درگاه RJ45 متصل شده و به شبکه و کامپیوتر وصل میشوند.
شما وقتی یک سرویس VoIP در کسبوکار خود راهاندازی میکنید؛ میتوانید تمام تماسها و مکالمات، فکس، مانیتورینگ تماسها را با کیفیت بسیار بالایی روی شبکه و سیستمهای کامپیوتری داشته باشید. بنابراین، VoIP به شما انعطافپذیری بالایی میدهد و باعث افزایش بهرهوری و چابکی هر شرکتی خواهد شد. اگر علاقهمند هستید درباره VoIP بیشتر بدانید و این فناوری مهم را یاد بگیرید؛ روی آموزش ویدئوی VoIP زیر از فردارس کلیک کنید:
در این میان، بسیاری از شرکتها تمایل دارند از سیستم ویپ سیسکو استفاده کنند؛ چون بدون نیاز به تغییر کل سیستم تلفن ساختمان یا تعویض گوشیهای تلفن ثابت، امکان تبدیل مکالمات آنالوگ به دیجیتال را فراهم میکند. تمام تماسها و مکالمات روی بستر شبکه انجام شده و صدا به شکل داده درآمده و با فشردهسازی، از حجم ان کاسته میشود. بعد، از طریق روترها و سوئیچها و همینطور پروتکلهای ویژه VoIP، این دادهها میان کامپیوترها و شبکه و اینترنت منتقل میشوند.
در ویپ سیسکو نیازی به هیچگونه کابلکشی اضافی نیست و با همان کابلکشی مسی خط تلفن ثابت ساختمان میتوان یک VoIP راهاندازی کرد. حتی اگر در آینده نیاز پیدا کردید که به ساختمان و مکان دیگری بروید؛ باز هم نیاز نخواهید داشت که برای کابلکشی جدید اقدام کنید. این مزیت بزرگ کمک میکند تا راهاندازی VoIP برای کسبوکارها سادهتر و سریعتر انجام شود؛ ضمن اینکه باعث صرفجویی زیادی در هزینهها میشود.
سیسکو قدرتمندترین سرویسهای نرمافزار و سختافزاری را برای راهاندازی VoIP در کسبوکارها و سازمانها دارد و محصولات آن به قدری تنوع دارند که هر شرکتی با هر تعداد کارمند و نیازهای خاص میتواند برای خودش یک مرکز تلفن ویپ منحصربهفرد و بینظیری راهاندازی کند. محصولات ویپ سیسکو را میتوان در چهار دسته اصلی زیر تقسیمبندی کرد:
(Cisco Unified Communications Manager Express (CME
(Cisco Unified Communications Manager (CUCM
(Cisco Unity Connection (CUC
Cisco Unified Communications Manager IM & Presence
هر رده از این محصولات شامل یک سری ویژگیها، روترها۷ سوئیچها و قابلیتها نرمافزاری میشوند که اکنون در این مقاله نمیخواهیم واردشان شویم ولی کافی است بدانید تقریبا CUCM کاملترین و قدرتمندترین راهکار سیسکو برای VoIP است که غالبا در سازمانها استفاده میشود.
از خود روترهای سیسکو میتوان به عنوان مرکز تلفن در کسبوکارمان استفاده کنیم و دیگر نیازی به نصب و راهاندازی یک سانترال نیست. دو مرکز تماس معروف سیسکو CME و CUCM هستند. مرکز تماس CUCM سیسکو برای سازمانهای بزرگ مناسب بوده و حتما به صورت نرمافزاری روی سرور نصب شود ولی مرکز تماس CME سیسکو برای کسبوکارهای کوچک و متوسط طراحی شده است.
معرفی نرمافزار Packet Tracer
برای دانشجویان و مهارتآموزان مدارک سیسکو، نرمافزار پکت تریسر کاملا آشنا است. یک نرمافزار رایگان برای شبیهسازی شبکههای کامپیوتری سیسکو روی دسکتاپ ویندوز، لینوکس و مک به همراه پلتفرمهای موبایل (اندروید و iOS) و توسعه مهارتهای شبکه و امنیت شبکه!
با نرمافزار Packet Tracer سیسکو میتوانید از سادهترین سناریوها تا پیچیدهترین توپولوژیهای شبکه شامل چندین دهها روتر و سوئیچ و صدها کامپیوتر را پیادهسازی کرد؛ بدون اینکه نیاز به سختافزار خاصی باشد. آموزش تنظیمات شبکه، پیکربندی روترها و سوئیچهای شبکه سیسکو، آشنایی با خطایابی و توسعه مهارتهای مدیریت و ماینتورینگ شبکه توسط این نرمافزار به سادگی قابل انجام است.
در دورههای سیسکو مانند CCNA و CCNP و CCIE به طور گستردهای از نرمافزار Packet Tracer استفاده میشود و تمام تکالیف کلاسی به صورت آزمایشگاهی در این نرمافزار اجرا میشوند.
در حالیکه همیشه نمیتوان به روترها، سوئیچها، فایروالها و سختافزارهای دیگر سیسکو و سایر برندهای شبکه برای آموزش و نصب و پیکربندی دسترسی داشت یا نمیتوان آموزشهای مقدماتی و آزمایشگاهی را روی یک شبکه فیزیکی در حال اجرا، پیادهسازی کرد؛ از نرمافزار پکت تریسر برای بررسی سناریوهای مختلف و آموزشهای لازم و نحوه عبور دادهها در دستگاهها و توپولوژیهای مختلف شبکه را بررسی کرد.
به همین خاطر، راهاندازی VoIP با Packet Tracer بهترین گزینه برای آموزش ویپ سیسکو به علاقهمندان و دانشجویان شبکه است. ضمن اینکه دستورات خط فرمان روترهای سیسکو را میتوان به سادگی در این برنامه اجرا کرد؛ با کشیدن و رها کردن میتوان توپولوژیهای مختلف یک ویپ سازمانی را ساخت و به آنها آدرسیدهی کرد و بعد تنظیمات شبکه هریک از دستگاهها را انجام داد.
برای آموزش نرمافزار شبیهسازی شبکه Packet Tracer سیسکو روی لینک زیر کلیک کنید:
درباره نرمافزار پکت تریسر دو نکته مهم را باید بدانید: نخست، این برنامه علاوه بر سختافزارهای شبکه سیسکو، سختافزارهای بسیاری از شرکتهای دیگر را نیز پوشش میدهد و میتوانید آنها را در سناریوهای خود استفاده کنید.
نکته مهم دوم، هیچگاه نرمافزار نمیتواند جایگزینی برای سختافزار شبکه شود. برخی دانشجویان تصور میکنند با این نرمافزار میتوانند یک شبکه واقعی را طراحی و پیادهسازی کنند ولی باید بدانیم که نرمافزار پکت تریسر فقط اهداف آموزشی و شبیهسازی شبکه را دارد و شما باید آموزشهای خود را در یک شبکه واقعی پیادهسازی کنید.
پیشنیازهای راهاندازی VoIP با Packet Tracer
برای شروع راهاندازی VoIP با Packet Tracer باید یک سناریو داشته باشیم. سناریو شامل اینکه در شبکه چه روتر و سوئیچی داریم؛ چند کامپیوتر و تلفن تحت شبکه قرار است نصب و راهاندازی شود و اینکه آیا همه این تجهیزات باید در یک شبکه باشند یا اینکه چند شبکه مجزا داریم.
مثلا، اگر شما دو شبکه دارید که باید مجزا از یکدیگر باشند ولی VoIP روی آنها یکسان است؛ نیاز به تعریف دو محدوده آدرس IP برای هریک از شبکههای مجزا از یکدیگر هستیم. برای آدرسدهی به کامپیوترها و تلفنهای IP از پروتکل DHCP استفاده میشود و باید در حین نصب و راهاندازی VoIP، بررسی کنیم که همه این دستگاهها به درستی از سوی DHCP آدرس IP گرفته باشند و در شبکه فعال شوند.
معمولا، سناریویی در برنامه پکت تریسر اجرا میشود که قرار است در شبکه کامپیوتری اصلی و فیزیکی ما نیز پیادهسازی شود. نیازمندی دیگر این است که باید مدل دقیق روتر، سوئیچ، تلفنهای IP و کامپیوترهایی که باید به Packet Tracer افزوده شوند را داشته باشیم. برای هر تلفن IP نیز باید یک شماره داخلی در نظر گرفته شود تا در هنگام راهاندازی VoIP با Packet Tracer به آنها اختصاص پیدا کند.
آموزش راهاندازی VoIP با Packet Tracer
حالا آمادهایم که یک سرویس VoIP را برای شبکه خودمان در پکت تریسر راهاندازی کنیم. همانطور که اشاره کردیم؛ میخواهیم یک سناریوی عملی ویپ CME سیسکو را در شبکهای با یک روتر، سه سوئیچ، دو پیسی و دو تلفن IP پیادهسازی کنیم.
شماتیک شبکه ما به صورت زیر است:
برای راهاندازی voIP با Packet Tracer باید چند گام زیر را طی کنیم:
۱- شبکههای مجزای یا VLANها را بسازیم و کامپیوترها به این شبکههای VLAN متصل شوند.
۲- برای آدرسدهی پویا به کلاینتها و تلفنهای تحت شبکه، سرویس DHCP را راهاندازی کنیم.
۳- از کامپیوترهای متصل به VLANها تست اتصال یا پینگ بگیریم.
۴- راهاندازی مرکز تماس CME سیسکو در روتر و بعد رجیستر کردن تلفنهای IP
۵- تست برقراری تماس میان تلفنهای تحت شبکه
خوب، حالا همهچیز آماده است تا یک سرویس VoIP راهاندازی کنیم. ابتدا، نرمافزار Packet Tracer را باز کنید و شماتیک گفته شده در بالا را با کشیدن و رها کردن ماژولها به درون صفحه اصلی بسازید.
در اولین گام از راهاندازی VoIP با Packet Tracer، گفتیم که باید شبکههای VLAN خود را بسازیم و کامپیوترها را به ترتیب به این VLANها وصل کنیم. روی هر سه سوییچ کلیک کرده و مطابق تصویر زیر، این دستورات را وارد کنید:
در گام بعدی، باید اینترفیس یا درگاه ارتباطی سوئیچها با VLANها آدرسدهی شود و برای برقراری ارتباط میان همه سوئیچها، آنها را به حالت ترانک ببریم:
با قابلیت IVR یک لینک بین روتر و هر سه سوئیچ برقرار میکنیم. با IVR روتر میتواند VLANها را شناسایی کند. کار بعدی، آدرسدهی VLANها توسط پروتکل DHCP است. به ترتیب دستورات نشان داده شده در تصویر را وارد کنید:
تست پینگ آدرس IP کامپیوترها و روتر و تلفنهای IP:
در گام آخر باید مرکز تلفن سیسکو CME را روی روتر فعال و پیکربندی کنیم. اگر این مرحله را انجام ندهیم؛ اصلا یک مرکز تلفن جایگزین سانترال نداریم و شماره تلفنها روی روتر ثبت نشدهاند تا با یکدیگر تماس برقرار کنند. همانند تصویر زیر، دستورات را به ترتیب و با دقت وارد کنید:
در بخش A سرویس Telephony Service را روی روتر فعال کردیم و آدرس IP روتر که باید به مرکز تماس تلفنی اختصاص پیدا کند را روی پورت ۲۰۰۰ برای پروتکل SCCP تعریف میکنیم. در دستورات بعدی نیز حداکثر تعداد تلفنهایی قابل تعریف در این مرکز تماس و حداکثر تلفنهای داخلی مشخص میشوند.
در بخش B، تلفنهای داخلی به هریک از تلفنهای IP اختصاص داده میشود. ابتدا، باید وارد تلفن IP اول شده و داخلی ۱۰۰۰ را برایش تعریف کنیم. بعد، سراغ تلفن تحت شبکه دوم میرویم و شماره داخلی ۲۰۰۰ را مشخص میکنیم.
اگر تمام دستورات بالا را درست وارد کرده باشید؛ باید هر دو تلفن رجیستر شده و آماده برقراری تماس باشند. اکنون، وارد تلفن IP اول شده و داخلی ۲۰۰۰ را شمارهگیری کنید. در تلفن IP دوم، باید یک تماس ورودی مشاهده شود که از شماره داخلی ۱۰۰۰ است. با این تست، میتوانید از کارکرد درست VoIP در شبکه اطمینان حاصل کنید.
برای آموزش بهتر و همراه با جزئیات کامل راهاندازی VoIP می تواند دیگر آموزش های موجود در فرادرس را که لینک آن در ادامه قرار دارد مراجعه کنید:
سناریوهای مختلف راهاندازی VoIP با Packet Tracer
همانطور که مشاهده کردید؛ چقدر ساده میتوان با نرمافزار پکت تریسر سیسکو کار و یک سرویس VoIP و مرکز تماس روی روتر این شرکت پیکربندی کرد.
سناریوهای مختلفی میتوان برای پیادهسازی VoIP در شبکه داشت. ما یکی از سادهترین سناریوها شامل دو کامپیوتر و دو تلفن IP با سه سوئیچ و یک روتر را پیش بردیم ولی شما میتوانید به مرور، سناریوهای پیچیدهتری را پیادهسازی کنید. مثلا، یک شبکه با چندین روتر، بیش از ۱۰ سوئیچ و VLAN و دهها کامپیوتر و تلفن آیپی طراحی کنید.
سیسکو واقعا کار با VoIP را در سازمانها ساده کرده است و به همین خاطر هم بسیاری از شرکتها در دنیا از تجهیزات سیسکو استفاده میکنند و دنبال متخصصین سیسکو هستند.
نرمافزار Packet Tracer هم قدرت بینظیری به شما میدهد تا بتوانید هر شبکهای را ابتدا روی کامپیوتر شبیهسازی کرده و اگر جواب گرفتید و دستورات و پیکربندیها درست وارد شده بودند؛ همین پیکربندیها را روی شبکه فیزیکی اصلی پیادهسازی کنید.
برنامه Packet Tracer در آموزش شبکههای کامپیوتری نقش بسیار پررنگی دارد؛ بهطوریکه تقریبا میتوان گفت بدون یادگیری Packet Tracer نمیتوانید یک مهندس و متخصص شبکه شوید. در فردارس، ضمن اینکه آموزشهای بسیار خوبی برای Packet Tracer و VoIP ارائه شده است؛ شما میتوانید فیلمهای آموزشی دورههای تخصصی سیسکو را نیز با این نرمافزار مشاهده کنید و روز به روز، مهارت و دانش خود را افزایش دهید.
اگر برای خرید مودم، اینترنت و تجهیزات شبکه سوال داشتید یا نیاز به راهنمایی و کمک دارید؛ کانال تلگرام شبکهچی به آیدی shabakehchi@ را فالو و پرسش خود را برای مدیر کانال بفرستید تا جواب دهیم.