یکی دو روزی است که بحث بر سر تعرفه‌های جدید اینترنت در فضای مجازی بالا گرفته است.

انتشار خبر «آزادسازی تعرفه‌های اینترنت تا پایان تابستان» باعث شده کاربران شروع به گمانه‌زنی درباره آینده قیمت‌های اینترنت کنند و نگرانی‌هایی درباره آینده سرویس‌های اینترنت ADSL و موبایل به وجود بیاید.

شروع ماجرا با اظهارنظر حسین فلاح جوشقانی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درباره اصلاح و تغییر تعرفه اینترنت بود. فلاح جوشقانی در گفت‌وگو با چند خبرگزاری می‌گوید:

«در جلساتی که با اپراتورهای اینترنت داشتیم، از نظرات و پیشنهادات این بخش برای اجرای این تصمیم استفاده کردیم.»

«در حوزه اصلاح نرخ اینترنت، بحث ما آزادسازی قیمت‌ها در بخش خرده‌فروشی و ارائه خدمات به مشترکان نهایی است و امیدواریم تا پایان تابستان امسال کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به این پیشنهاد رأی مثبت دهد و آن را مصوب کند.»

جوشقانی هیچ‌گاه به طور شفاف نگفته است «آزادسازی تعرفه‌ اینترنت» یعنی چه ولی در توضیحات‌اش می‌توانند نشانه‌هایی یافت:

«با آزادسازی نرخ‌های اینترنت، اپراتورها به سمتی می‌روند که در یک فضای رقابتی، خودشان برای مشترکان کم‌مصرف و پرمصرف تعرفه مشخص می‌کنند.»

رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اظهار امیدواری کرده طی دو ماه آینده به یک جمع‌بندی در حوزه تعرفه‌گذاری اینترنت برسند:

«با توجه به رقابتی بودن فضا و نیز حمایت از حقوق مصرف‌کننده، انتظار می‌رود تا پایان تابستان، این مصوبه در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات نهایی شود.»

معاون وزیر ارتباطات سریعا در واکنش به شائبه‌هایی که ممکن است در اذهان به وجود بیاید؛ توضیحات تکمیلی زیر را ارایه می‌دهد:

«آزادسازی تعرفه‌ها به معنای رهاسازی نیست و برای آنکه موضوع دامپینگ به وجود نیاید، بخصوص برای اپراتورهایی که سهم بالایی از بازار دارند، شرایطی تعیین خواهیم کرد و محدودیت‌هایی می‌گذاریم که مشکلاتی در بازار رقابتی ایجاد نشود.»

حالا با این خبر رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی؛ باید منتظر چه تغییرات و اصلاحاتی در تعرفه‌های اینترنت ایران باشیم. حدود آذرماه پارسال، تعرفه‌های اینترنت مصرف منصفانه تصویب شدند که کل بازار اینترنت را با یک شوک روبرو کرد و مدت‌ها زمان برد تا کاربران بتوانند از سازوکار قیمت‌گذاری اینترنت در اپراتورهای مختلف سر دربیاورند. 

سناریوی اول: بهبود تعرفه اینترنت به نفع کاربر کم مصرف

پس از تصویب و ابلاغ تعرفه‌های اینترنت مصرف منصفانه و انتشار تعرفه‌های اینترنت اپراتورهای مختلف اینترنت ADSL در بازار؛ یک گپ یا مشکل اساسی نمود پیدا کرد. همه‌چیز به نفع کاربر پر مصرف بود.

کاربرانی که در ماه چند ده گیگابایت اینترنت با سرعت‌های بالای ۸ و ۱۶ مگابیت نیاز دارند؛ می‌توانستند با قیمت‌هایی متعادل‌تر سرویس اینترنت خود را خریداری کنند ولی کاربران کم مصرف به ناچار باید پول بیشتری پرداخت کنند.

مثلا کاربری که در ماه فقط ۲ گیگابایت اینترنت مصرف می‌کند و به سرعت‌های بسیار بالا هم نیاز ندارد و با یک اتصال اینترنت ۱ مگابیت و ۲ مگابیت کارش راه می‌افتد؛ هزینه بیشتری متقبل می‌شود.

همان زمان و در چندین گفت‌وگوی دیگر؛ مدیران وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات از بهبود و اصلاح تعرفه‌های به نفع کاربران کم مصرف خبر دادند و قرار شده طرح‌های جدیدی ارایه شود.

حالا، یک هدف از طرح «آزادسازی تعرفه اینترنت» می‌تواند بهبود و اصلاح تعرفه اینترنت برای کاربران کم مصرف باشد. 

یکی از نیازهای بازار؛ دسترسی به اینترنت با سرعت بالا ولی حجم پایین است. این ضعف در تعرفه اینترنت مصرف منصفانه به شدت احساس شده و امیدواریم که در تغییرات احتمالی آینده اصلاح شود.

سناریوی دوم: رقابتی شدن تعرفه‌ها و افزایش قیمت و حجم

گمانه‌زنی دوم در میان کاربران فضای مجازی، برداشته شدن نظارت و محدودیت‌های سازمان تنظیم مقررات از روی اپراتورهای اینترنت است تا هر چقدر که می‌خواهند قیمت اینترنت را افزایش داده و یک بازار رقابتی به وجود بیاورند.

حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات و مسئولان دیگر مخابراتی بارها روی این نکته تاکید کردند که در پی کاهش تصدی‌گری و اعمال محدودیت روی اپراتورها هستند و می‌خواهند سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و خود صنف ارایه‌دهنده‌گان اینترنت تصمیم‌گیرنده اصلی باشند.

رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت‌وگوی اخیر خود تاکید می‌کند که طرح آزادسازی تعرفه اینترنت به معنای رهاسازی قیمت‌ها نیست و اپراتورهایی که بالای ۵۰ درصد بازار را در اختیار دارند؛ باید به گونه‌ای عمل کنند که مشتریان متضرر نشوند و خود ولت هم روی این فرآیند نظارت می‌کند.

کاربران در فضای مجازی از رسیدن موج گرانی‌ها به اینترنت و سرویس‌دهنده‌ها صحبت می‌کنند. افزایش چند برابری هزینه‌های سرور، پهنای‌باند، تجهیزات شبکه و میزبانی در پی افزایش دلار، احتمالا اپراتورها را هم به تکاپو انداخته تا در تعرفه‌های اینترنت تغییراتی ایجاد کنند و منتظر گوشه چشمی از سوی وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی هستند.

به‌زودی اطلاعات بیشتری منتشر می‌شود

به هر حال، هنوز اطلاعات و جزییات بیشتری از طرح آزادسازی تعرفه‌های اینترنت در رسانه‌ها منتشر نشده و بازار گمانه‌زنی‌ها و پیش‌بینی‌ها داغ است. 

برخی کاربران به سرعت دست به کار شده و طرح‌های اینترنت بلندمدتی را خریداری یا تمدید کردند تا به زعم خودشان، پس از گرانی اینترنت، اپراتورها نتوانند هزینه‌های بیشتری ازشان دریافت کنند.

آن‌طور که معاون وزیر ارتباطات خبر دادند؛ پیش‌نویس اولیه طرح آزادسازی تعرفه‌های اینترنت تهیه شده و دو هفته‌ای در اختیار اپراتورها و شرکت‌ها خواهد بود تا بررسی شود و نظرات‌شان را به وزارت ارتباطات بدهند.

احتمالا در رویداد نمایشگاه الکامپ در هفته آینده، اطلاعات بیشتری درباره این موضوع و آینده تعرفه‌های اینترنت از زبان مقامات دولتی و خود وزیر ارتباطات خواهیم شنید.