چه زمانی شبکه ۳G خاموش می‌شود و چه عواقبی برای ما دارد؟ کدام افراد تحت تاثیر قرار می‌گیرند؟

بیست سال از راه‌اندازی شبکه‌های ۳G در دنیای می‌گذرد و اکنون جهان دارد برای خداحافظی با این نسل موبایل آماده می‌شود. اگرچه امروزه شاید نحوه تعامل ما با موبایل و اینترنت فرق کرده است و اگر مجبور نباشیم؛ هرگز سراغ ۳G نمی‌وریم اما در یک دوره‌ای، ۳G انقلاب بزرگی در گوشی‌های موبایل و صنعت مخابرات بود و صدها میلیون نفر از طریق آن توانستند وارد دنیای اینترنت و دیتا شوند و خدماتی روی گوشی موبایل خود بگیرند که قابل تصور نبود.

اکنون، بسیاری از اپراتورهای بزرگ دنیا مانند ورایزون، تی موبایل، ای تی اند تی و غیره اعلام کردند در سال ۲۰۲۲، سوئیچ‌های شبکه ۳G خود را خاموش می‌کنند؛ به این معنی که دیگر هیچ شبکه ۳G برای اتصال به آن در دسترس کاربران نیست. اپراتور ودافون در هلند، مدت‌ها است شبکه ۳G خود را خاموش کرده است.

چند روز پیش، مدیرعامل همراه اول نیز در مجمع سالیانه سهام‌داران اعلام کرد برنامه‌ریزی برای خاموشی شبکه ۳G انجام شده است و براساس دستگاه‌های کاربرانی که به شبکه متصل هستند؛ به تدریج در استان‌های مختلف ۳G از دسترس خارج می‌شود. پیش‌تر، همراه اول گفته بود در سال ۱۴۰۲ یا ۱۴۰۳ به طور کامل شبکه ۳G خاموش می‌شود.

ایرانسل هم برنامه‌ریزی کرده است هرچه زودتر طیف‌های فرکانسی شبکه ۳G را آزاد و به شبکه ۴G LTE و ۵G اختصاص دهد. ایرانسل بیش از ۷ میلیون کاربر روی ۳G دارد ولی در پی روش‌های مجاب کردن آن‌ها برای حرکت به سوی گوشی‌های ۴G و بعد خداحافظی با ۳G است. همین مشکل را هم همراه اول با ۱۱ میلیون مشتری ۳G و رایتل با نزدیک به ۱ میلیون کاربر ۳G دارند.

اگرچه فرآیند خاموش کردن شبکه ۳G در ایران به کندی پیش می‌رود و اپراتورها نگران چند میلیون کاربری هستند که هنوز با گوشی‌های تری جی آنلاین می‌شوند و از سرویس‌هایی مانند اسنپ استفاده می‌کنند؛ ولی دیر یا زود این اتفاق خواهد افتاد و اگر شما یک گوشی ۴G تا آن زمان نخریده باشید؛ احتمالا دچار مشکلاتی خواهید شد.

کمی تاریخچه و چرایی بازنشستگی ۳G

اولین کشوری که موفق شد طعم شیرین ۳G را بچشد؛ ایالات متحده در سال ۲۰۰۲ و شرکت دولوث در مینه‌سوتا بود. این سرویس فقط به صورت داده بود و هنوز روی گوشی‌های تلفن همراه در دسترس نبود. مردم فقط با استفاده از کارت‌های مودم می‌توانستند به شبکه ۳G وصل شوند.

جالب است بدانید دو سال بعد، فناوری ۳G در مرز شکست کامل بود و اگرچه اپراتورهای بزرگی مانند ورایزون به سوی ۳G حرکت کرده بودند اما این استاندارد با پذیرش عمومی همراه نشده و تحلیل‌گران صنعت مخابرات این پرسش را مطرح می‌کردند که آیا واقعا مردم روی گوشی تلفن همراه خود نیاز به دیتا و پهنای‌باند دارند؟

اما همه‌چیز با عرضه آیفون در سال ۲۰۰۷ تغییر کرد و محبوبیت گسترده اولین آيفون نشان داده مصرف‌کنندگان به دنبال یک دستگاه همیشه متصل هستند. سال بعد، اپل آیفون ۳G را معرفی کرد و بیش از یک میلیون گوشی فقط در طی سه روز فروخت. در همان سال، اولین گوشی اندرویدی ۳G نیز عرضه شد. نمی‌توانیم بگوییم که ۳G عصر گوشی‌های هوشمند را کلید زد ولی در شروع ورود به این عصر و شکوفایی آن نقش بی‌بدیلی داشت.

اگر ۳G بسیار عالی است؛ پس چرا دارد حذف می‌شود؟ همه‌چیز زیر سر طیف‌های فرکانسی است. تلفن‌های همراه با ارسال و دریافت سیگنال‌های رادیویی کار می‌کنند ولی فقط تعداد محدودی باند رادیویی در دسترس است و با توجه به الزاماتی مانند محدوده نفوذ، محدودیت توان انتقال، فرکانس‌های موثر و خوب بسیار کمی که وجود دارد؛ همه اپراتورهای موبایل تحت فشار هستند از فرکانس‌های رادیویی خود برای شبکه‌های جدیدتر و سریع‌تر استفاده کنند.

فقط گوشی‌های تلفن همراه از فرکانس‌های رادیویی استفاده نمی‌کنند و ده‌ها صنعت و هزاران دستگاه دیگر روی این فرکانس‌های رادیویی فعالیت دارند؛ مانند رادارهای، ایستگاه‌های رادیویی و تلویزیونی، دستگاه‌های نظامی، سیستم‌های آب و هوایی و غیره.

همه این عوامل باعث شدند فرکانس‌های رادیویی کمی برای شبکه‌های ۴G و ۵G باقی بماند. اپراتورها با حذف سرویس‌های قدیمی‌تری مانند ۳G (که غالبا روی فرکانس‌های پایین هستند)؛ می‌توانند بخشی از طیف‌های فرکانسی ۳G را به سرویس‌های قوی‌تری مانند شبکه‌های ۵G اختصاص دهند.

اکنون که مشخص شد چرا اپراتورها اصرار به خاموش کردن ۳G دارند؛ این سوال جدی مطرح می‌شود که آیا ما تحت تاثیر این اتفاق قرار می‌گیریم؟ وقتی ۳G در دسترس نباشد؛ چه اتفاقی برای گوشی تلفن همراه ما می‌افتد؟ به طور کلی، مردم می‌توانند از خاموشی ۳G تحت تاثیر قرار بگیرند یا خیر.

احتمالا، بسیاری از کاربران در سراسر دنیا اصلا متوجه نشوند که شبکه‌های ۳G خاموش شده است اما برخی که از سخت‌افزارهای قدیمی‌تر استفاده می‌کنند؛ دچار دردسرهایی می‌شوند.

۳G خاموش شود؛ چه اتفاقی برای ما می‌افتد؟ چه افرادی بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند؟

بخشی که بیشترین ضربه را از خاموشی ۳G خواهد خورد؛ صنایع و مشاغلی هستند که به شدت به دستگاه‌های قدیمی اینترنت اشیا متکی‌اند. برخی خودروهای قدیمی که هنوز متکی به ۳G و سرویس‌هایی مانند OnStar هستند. برخی مودم‌ها و سیم‌کارت‌هایی که هنوز ۳G هستند و عموما در کارخانجات یا دستگاه‌های صنعتی و ماشین‌ها نصب شدند.

• خداحافظی تدریجی با اینترنت ۳G؛ هرچه زودتر موبایل خود را ۴G کنید

گوشی‌های تلفن همراه، تبلت‌های قدیمی، کتابخوان‌هایی مانند برخی مدل‌های آمازون کیندل و مودم‌های همراه و رومیزی کاربران نهایی که از ۴G پشتیبانی نمی‌کنند. بزرگ‌ترین مشکل اینجا است که یک دستگاه نه از ۴G پشتیبانی کند و نه قابلیت اتصال به وای‌فای داشته باشد. این یک مشکل بسیار بزرگ است و تقریبا باید گفت هیچ راه‌حلی نیز تعویض سخت‌افزار نیست.

درباره گوشی‌های تلفن همراه، واضح است که مدل‌های قدیمی ۳G از کار می‌افتند و مدل‌های ۴G که روی آن‌های VoLTE فعال نیست یا اپراتور به آن‌ها سرویس VoLTE نمی‌دهد؛ ممکن است دچار مشکلاتی شوند و مثلا ارتباطات تلفنی خود را از دست بدهند. چون در این گوشی‌ها وقتی یک تماس تلفنی برقرار می‌شود؛ شبکه موبایل به طور خودکار از ۴G LTE به ۳G سوئیچ می‌کند.

باید بررسی کنید گوشی موبایل شما از ۴G LTE و VoLTE پشتیبانی می‌کند یا خیر و همین‌طور اپراتور موبایل شما اجازه فعال‌سازی VoLTE را روی گوشی شما می‌دهد؟

کاربران ایرانی باید چقدر نگران خاموشی ۳G باشند؟

خوش‌بختانه در ایران هنوز بالای ۲۰ میلیون نفر از سرویس ۳G استفاده می‌کنند و این موضوع باعث کشیدن ترمز اپراتورها برای خاموش کردن شبکه تری جی شده است.

از چند سال پیش و مثلا سال ۱۳۹۹، اپراتورهای موبایل در ایران، برنامه‌هایی آزادسازی فرکانس‌های رادیویی ۳G ارائه کردند و پیش‌بینی می‌شد در سال ۱۴۰۲، اولین سوئیچ‌های ۳G خاموش شوند ولی برنامه‌ریزی‌های اپراتورها برای توسعه شبکه به خوبی پیش نرفت و پاندمی کرونا و نیاز مردم به دسترسی به دیتا و اینترنت در روستاها و حاشیه شهرها، باعث شد با دو سال تاخیر، بخواهند در سال‌های ۱۴۰۳ یا ۱۴۰۴ به طور کامل با ۳G خداحافظی کنند.

حتی قابلیت VoLTE اپراتورها برای همه گوشی‌های ۴G و سیم‌کارتهای مشتریان در دسترس نیست و این موضوع، نگرانی باید خاموشی ۳G را بیشتر می‌کند.

اقدامی که باید کاربران ایرانی انجام دهند؛ تبدیل هرچه سریع‌تر گوشی و مودم و دانگل ۳G خود به یک گوشی و مودم و دانگل ۴G است تا هنگامی که ۳G در ایران خاموش شد؛ کمترین اتفاق بد ممکن برای آن‌ها بیفتد یا اینکه اصلا تاثیری برایشان نداشته باشد.

این روزها هیچ منطقی برای خرید گوشی و مودم ۳G نیست و خاموشی شبکه‌های نسل سه بهترین دلیل برای نخریدن مودم ۳G هستند.