قابلیت جست‌وجوی امن گوگل (Safe Search) فقط در ۴ کشور دنیا فعال شده است

در هفته‌های اخیر، قابلیت جست‌وجوی امن یا Safe Search گوگل در صدر اخبار اینترنت ایران بوده است. تقریبا دو هفته پیش بود که متولیان اینترنت در ایران، قابلیت Safe Search را با DNS Hijection روی ترافیک اینترنت ورودی، برای همه کاربران در همه پلتفرم‌های دسترسی به اینترنت فعال کردند.

وزیر ارتباطات هم چند روز بعد، این خبر را تایید کرد و گفت قابلیت جست‌وجوی امن به درخواست خانواده‌ها و برای فیلتر محتواهای مستهجن و خشن فعال شده است و اصلا قفل کودک یا فیلتر کل جست‌وجوهای اینترنت نیست.

فعال‌سازی Safe Search با حواشی زیادی روبرو شد؛ از اعتراض کاربران شبکه‌های اجتماعی به این اقدام که چرا کل مردم ایران، کودک شناخته شدند تا گرم شدن بازار انواع آموزش‌ها برای تغییر DNS در گوگل و مرورگر کروم و ویندوز برای دور زدن قفل Safe Search و همین‌طور راه افتادن کارزار مخالفت با Safe Search و غیرقانونی دانستن این حرکت وزارت ارتباطات.

اما وزیر ارتباطات، عیسی زارع‌پور در گفت‌وگوی خود با خبرنگاران پیرامون این قضیه، اشاره کردند که در کشورهای دیگر هم Safe Search فعال شده است.

کشورهایی که از Safe Search گوگل استفاده می‌کنند

امروز، سایت زومیت گزارشی را منتشر کرده که نشان می‌دهد قابلیت Safe Search فقط در چهار کشور از میان ۱۹۵ کشور فعال شده است.

به جز ایران، کشورهای عربستان، کویت و امارت متحده عربی نیز قابلیت جست‌وجوی امن گوگل را به طور سراسری فعال کردند که البته روش آن‌ها با ایران به طور کامل فرق می‌کند. این کشورها از گوگل خواستند قابلیت Safe Search را فعال کند ولی در ایران با استفاده از روش DNS hijacking یا اصطلاحاً دستکاری و ربودن دامنه موفق شدند Safe Search را اجباری کنند.

بیشتر بخوانید: ۱۵ اپلیکیشن محبوب برای مدیریت و نظارت بر وای‌فای، مودم و روتر

غیر از این چهار کشور، در دو کشور چین و کره شمالی، ابزار جست‌وجوی گوگل استفاده نمی‌شود و در دسترس نیست و در کشورهای شبه‌جزیره‌ی کریمه، کوبا و سوریه نیز خود گوگل، سرویس‌های مختلف‌اش را محدود کرده که ناشی از تحریم‌های ایالات متحده است.

بنابراین، آن‌طور که وزیر ارتباطات مدعی شدند که در بسیاری از کشورها استفاده از Safe Search اجباری است؛ این‌طور نیست و انگشت‌شمار کشورهایی را در کل دنیا پیدا می‌کنیم که Safe Search را اجباری کرده باشند.

دولت ایران Safe Search را نه تنها روی موتور جست‌وجوی گوگل بلکه روی موتورهای جست‌وجوی DuckDuckGo و Bing نیز فعال کرده است. همین‌طور، در موتور جست‌وجوی روسی یاندکس نیز قابلیت Family Search که به نوعی مشابه Safe Search است؛ به طور اجباری فعال شده است و غیر فعال کردن آن نیز تاثیری در نتایج جست‌وجوها ندارد.

آیا اجباری شدن Safe Search موثر است؟

سوال جدی و اساسی این است که اجباری کردن Safe Search می‌تواند به امنیت بیشتر کودکان و نوجوانان در اینترنت و سلامت خانواده‌ها کمک کند؟ آیا تجربه‌های مشابه در ایران و سایر کشورها چنین چیزی را تایید می‌کند؟ چرا در ۱۹۱ کشور دیگر دنیا از چنین روشی برای در امان ماندن خانواده‌ها و کودکان از خطرات اینترنت استفاده نشده است؟

برعکس در عمده کشورهای مطرح و پیشرو دنیا، سعی می‌شود با فرهنگ‌سازی، آموزش خانواده‌ها و کودکان، قانون‌گذاری و فراهم‌سازی پلتفرم‌ها و ابزارهای مدیریت و کنترل فرزندان در اینترنت، یک فضای مجازی پاک و مفید و سازنده فراهم کنند.

بیشتر بخوانید: کنترل والدین روتر با کنترل والدین روی پی‌سی و تبلت کودکان چه تفاوتی دارد؟

در این کشورها، همزمان چه فعالیت انجام می‌شود: ارائه امکاناتی برای محافظت از کودک در فضای مجازی و اینترنت گردی، محافظت از داده‌های کودکان و خانواده‌ها در اینترنت و آموزش و ارتقای سطح سواد و آگاهی خانواده‌ها نسبت به خطرات و عواقب در کمین آن‌ها روی اینترنت.

صد البته که هیچ کشوری هنوز موفق نشده به طور ۱۰۰ درصد فضای مجازی امنی برای خانواده‌ها و کودکان فراهم کند و ما هر روزه، اخباری ناگوار از گول خوردن کودکان و نوجوانان در فضای مجازی کشورهای مختلف می‌خوانیم و می‌شنویم ولی نکته مهم اینجا است که در این کشورها از روش‌هایی مانند اجباری کردن Safe Search برای کل جمعیت‌شان استفاده نکردند.

صف‌بندی موافقان و مخالفان Safe Search

ضمن اینکه هنوز در ایران نه یک نظرسنجی قابل اعتماد منتشر شده که نشان بدهد خانواده‌ها درخواست اجباری کردن Safe Search را داشتند و نه نظرسنجی که نشان بدهد این روش چقدر در پاک‌سازی فضای مجازی برای کودکان مفید و موثر بوده است.

بیشتر بخوانید: بهترین روترهای کنترل والدین در سال ۲۰۲۲

برعکس، گزارش‌های زیادی داریم که نشان می‌دهد این روزها، کودکان و نوجوانان از عمده مشتریان فیلترشکن‌ها و وی پی ان‌ها در ایران هستند و اتفاقات بهتر از بزرگ‌سالان کار با این ابزارهای دور زدن انواع محدودیت‌های اینترنت را یاد گرفتند.

با همه این صحبت‌ها، باید یک نکته مهم دیگر هم اشاره شود و اینکه مانند همیشه، بحث Safe Search بیش از اندازه بزرگ و به اهرمی سیاسی بر ضد دولت فعلی تبدیل شده است. بررسی دقیق نتایج گوگل در پیش از اجباری شدن Safe Search و پس از آن نشان می‌دهد که هیچ نتیجه مهم و مفیدی برای کاربران حذف نمی‌شود؛ جز همان نتایجی که به قول وزیر ارتباطات خشن و مستهجن و جنسی هستند.

دوست داریم نظر شما را هم درباره Safe Search اجباری بشنویم. آیا روش فعلی وزارت ارتباطات می‌تواند به فضای مجازی سالم‌تر برای کودکان و نوجوانان ختم شود؟ آیا واقعا درصد زیادی از خانواده‌های ایرانی موافق این روش فیلترسازی نتایج گوگل هستند؟