چگونه وای‌فای در پروازهای ۳۵ هزار پایی کار می‌کند و چرا همه پروازها وای‌فای ندارند؟

تصور کنید که وسط روز برای یک ماموریت کاری باید پروازی یک ساعته یا دو ساعته داشته باشید. وقتی در حال تهیه بلیط هواپیما بودید؛ از شما سوال می‌شود که تمایل دارید از وای‌فای در طول پرواز استفاده کنید و شما پاسخ مثبت می‌دهید. بلیط شما چند هزار تومان گران‌تر می‌شود ولی در عوض تمام طول پرواز در حال پاسخ دادن به ایمیل‌ها، چک کردن تلگرام، واتس‌اپ و شبکه‌های اجتماعی هستید و با موبایل عکس‌های بسیار زیبایی از ابرها و آسمان می‌گیرید و همان‌جا روی اینستاگرام به اشتراک می‌گذارید. 

امیدواریم که رویای بالا هرچه‌زودتر در پروازهای داخل کشورمان تحقق پیدا کند؛ چیزی که سال‌ها است در کشورهای دیگر و پروازهای داخلی و بین‌الملی وجود دارد. شرکت‌های هواپیمایی مانند ویرجین در تمامی پروازهای خود سرویس‌های اینترنت و وای‌فای عرضه می‌کنند. چندین بسته برای مسافران دارند تا هرکس براساس نیاز خود و میزان مصرف اینترنت بتواند هزینه‌ای پرداخت کند. هزینه وای‌فای در آسمان قاعدتا گران‌تر از وای‌فای روی زمین است اما سوال مهم‌تر اینجا است که چگونه در آسمان و فاصله‌های ۳۰ و ۳۵ هزار پایی دسترسی به وای‌فای فراهم می‌شود؟

شرکت‌های هواپیمایی معمولا از دو روش برای ارایه وای‌فای در پروازها استفاده می‌کنند. در روش اول؛ برج‌های مخابراتی و باندپهن موبایل سیگنال‌های وای‌فای را برای هواپیماها در آسمان ارسال می‌کنند. هر هواپیما روی بدنه و بال‌های خود چندین آنتن گیرنده امواج رادیویی دارد که می‌توانند با دکل‌های موبایل ارتباط برقرار کنند. همان‌طور که هواپیما به سوی جلو و مقصد حرکت می‌کند؛ سعی می‌کند نزدیک‌ترین دکل‌های مخابراتی موبایل را یافته و بدان‌ها متصل شود. قوی‌ترین و نزدیک‌ترین سیگنال‌ها دریافت شده و برای مسافران داخل هواپیما تقویت و ارسال می‌شود. معمولا در این نوع وای‌فای وقفه‌ای رخ نمی‌دهد چون دایما برج‌های موبایل روی زمین وجود دارند اما اگر هواپیما برای مدت طولانی از روی کوه‌ها یا دریا و اقیانوس عبور کند؛ ممکن است در سرویس وای‌فای اختلال ایجاد شود. 

روش دوم استفاده از وای‌فای در هواپیماها و پروازها؛ بهره‌گیری از فناوری‌های ماهواره‌ای است. هواپیماها به ماهواره‌های در مدار ژئواستاتیک متصل می‌شوند. این ماهواره‌ها حدود ۳۶ هزار کیلومتر بیرون از مدار زمین هستند ولی می‌توانند سیگنال‌هایی را به سوی زمین ارسال یا دریافت کنند. از این ماهواره‌های برای ارسال سیگنال‌های تلویزیونی، شرایط جوی و آب و هوایی، مضارف نظامی و غیره استفاده می‌شود. باز هم در اینجا؛ یک آنتن روی هواپیما نصب است که سیگنال‌ها را از ماهواره‌ها دریافت می‌کند. سعی می‌شود نزدیک‌ترین ماهواره به هواپیما جست‌وجو شود تا سیگنال‌هایی قوی‌تر دریافت و برای گوشی‌های هوشمند یا دیگر دستگاه‌های متصل به وای‌فای هواپیما ارسال شود. معمولا یک روتر بی‌سیم سیگنال‌های وای‌فای را میان مسافران هواپیما پخش می‌کند. 

جالب است بدانید که اولین سرویس وای‌فای در سال ۲۰۰۸ و با سرعت ۳ مگابیت بر ثانیه در یک هواپیمای خطوط گوگو عرضه شد اما اکنون شاهد سرویس‌های وای‌فای در پرواز ۱۲ مگابیتی هستیم. چون ارتباط و اتصال با ماهواره‌ها گران‌قیمت است؛ قیمت وای‌فای در پرواز نیز گران‌تر از حد معمول است. هزینه‌های آنتن‌ها و هزینه سوخت و نگه‌داری هواپیماها را هم باید روی هزینه خود وای‌فای حساب کرد. 

ارایه وای‌فای در پروازها نیازمند زیرساخت‌های بسیار پیشرفته و تجهیزات مدرن در همه‌جای دنیا است. بسیاری از خطوط هواپیمایی نمی‌توانند هزینه‌ها یا زیرساخت لازم برای استفاده از وای‌فای در هر کشور یا شهری را تامین کنند و به این خاطر قید این سرویس را می‌زنند.