همه آن چیزی که باید درباره اینترنت ماهواره‌ای استارلینک بدانیم!

پروژه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک شرکت اسپیس‌ایکس به مراحل نهایی خود نزدیک‌تر شده و فاز آزمایشی و بتای خود را می‌گذراند.

این پروژه نه تنها برای کاربران ایرانی بلکه برای تمام کاربران دنیا جذاب و هیجان‌انگیز است و روزانه دنبال اخبار آن هستند. از مناطق پوشش‌دهی تا سرعت و تجهیزات لازمی که باید نصب شود و هزینه‌های دسترسی به یک اینترنت ماهواره‌ای.

تقریبا از چند ماه پیش که ثبت‌نام برای آزمایش این سرویس اینترنتی آغاز شد؛ در صدر اخبار رفت و روزی نیست که درباره آن خبر و عکسی منتشر نشود.

در ایران هم کاربران اینترنتی به دقت اخبار و رویدادهای اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را دنبال می‌کنند؛ شاید روزنه امیدی برای دسترسی به اینترنت پرسرعتی در سطح کیفیت جهانی وجود داشته باشد.

مردم مرتبا می‌پرسند آیا این اینترنت برای ایران و کاربران ایرانی نیز عرضه می‌شود؟ چگونه می‌توان به اینترنت ماهواره‌ای وصل شد و چه تجهیزاتی نیاز دارد.

اجازه بدهیم به برخی از این پرسش‌ها که تا کنون مشخص و روشن شدند؛ جواب دهیم و البته سعی خواهیم کرد مرتبا این پست را به‌روزرسانی کنیم:

اینترنت ماهواره استارلینک چیست؟

در سال‌های اخیر چند شرکت بزرگ دنیا برای محقق کردن رویای اینترنت ماهواره‌ای خانگی اقدام به پرتاب ماهواره به فضا کردند. یکی از این شرکت‌ها، اسپیس‌ایکس ایلان ماسک است.

شرکت اسپیس‌ایکس تحت عنوان پروژه‌ای به نام Starlink می‌خواهد تمام دنیا را زیر پوشش یک اینترنت پر سرعت و ارزان با تاخیر کم و دسترسی راحت ببرد.

بیش از ۳ میلیارد نفر در دنیا هنوز به اینترنت پرسرعت دسترسی ندارند و پروژه استارلینک می‌خواهد آن‌ها را به اینترنتی با سرعت دو برابر فیبرنور و کابلی وصل کند.

این پروژه برای شرکت اسپیس‌ایکس هم فواید تجاری فراوانی دارد و هم در راستای توسعه پروژه‌های فضایی آن است.

اولین بار چه زمانی پروژه استارلینک مطرح شد و چقدر هزینه دارد؟

در سال ۲۰۱۵ برای اولین بار اطلاعاتی از پروژه استارلینک مطرح شد و هزینه‌ای ۱۰ میلیارد دلاری برای آن بیان شد.

قرار شده است تا سال ۲۰۲۵ نزدیک به ۴۵ میلیون نفر به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک وصل شوند و درآمدی سالانه نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار برای اسپیس‌ایکس داشته باشد.

اینترنت استارلینک رایگان است؟

بسیاری از افراد تصور می‌کنند اینترنت ماهواره‌ای استارلینک یک پروژه خیریه و عام‌المنفعه است و با هدف دسترسی مردم سراسر جهان به یک اینترنت پرسرعت راه‌اندازی شده است.

شاید در ظاهر این‌طور گفته شود ولی در عمل این پروژه سود سرشاری را نصیب مالکان آن خواهد کرد. یک برآورد نشان می‌دهد سالیانه بیش از ۳۰ میلیارد دلار سود برای شرکت فضایی اسپیس‌ایکس دارد.

هزینه قطعی و دقیق این پروژه برای هر کاربر هنوز مشخص نشده است ولی برآوردها نشان می‌دهد بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ دلار هزینه خرید تجهیزات و نصب و راه‌اندازی سرویس است. گفته می‌شود دیش لازم برای متصل شدن به این اینترنت ۲۰۰ دلار هزینه دارد.

حالا، شاید ایلان ماسک و شرکتش بخواهند به برخی مناطق فقیرنشین دنیا اینترنت را ارزان‌تر یا در قالب طرح‌ها و پروژه‌های خیریه مانند اینترنت بالونی گوگل ارائه دهند ولی قطعا برای کاربران سراسر دنیا رایگان نیست.

اینترنت استارلینک چگونه کار می‌کند؟

اسپیس‌ایکس می‌خواهد در چندین مرحله مجموعا ۴۲ هزار ماهواره اینترنت به فضا ارسال کرده و در مدار زمین قرار دهد.

یعنی تقریبا هر ماه باید ۱۲۰ ماهواره و هر ۵ سال نزدیک به ۱۲ هزار ماهواره به فضا پرتاب شده باشد. برای پرتاب این ماهواره‌ها از موشک‌های فالکون استفاده می‌شود

هر کدام از این ماهواره‌ها وزنی ۳۸۶ کیلوگرمی داشته و در ارتفاع ۱۱۵۰ تا ۱۲۷۵ کیلومتری زمین نصب می‌شوند. هر ماهواره قرار است مساحتی ۲۱۲۹ کیلومتری را پوشش بدهند.

ماهواره‌ها حاوی ۵ قطعه‌ی ۱/۵ کیلوگرمی کاربید سیلیسیومی هستند که نشان می‌دهد هر ماهواره دربردارنده‌ی ۵ لیزر مجزا خواهد بود.

این لیزرها همانند کابل‌های فیبر نوری مستقر روی زمین از پالس‌های کوتاه بهره می‌گیرند تا اطلاعات را بین ماهواره‌ها مخابره کنند.

با این حال، انتقال داده‌ها به‌کمک نور در فضا در مقایسه با انجام همین کار روی زمین دارای مزیتی بسیار بزرگ است و آن تاخیر بسیار کم است.

مزیت بزرگ اینترنت استارلینک چیست؟

برآورد می‌شود تأخیر این سرویس اینترنت ۰/۰۶۳ ثانیه یا ۶۲/۷ میلی‌ثانیه باشد. با احتساب رسیدن این اینترنت به دست کاربر خانگی گفته می‌شود نهایتا تاخیر اینترنت استارلینک ۷۶ میلی‌ثانیه است.

شاید این تاخیر برای کاربران خانگی چندان مهم نباشد یا به چشم نیاید ولی برای کسب‌وکارها، شرکت‌های مالی، شرکت‌های بورسی و اشخاصی که درآمدشان به همین تاخیرهای چند میلی‌ثانیه‌ای بسته است؛ بسیار اهمیت داشته و حاضراند برایش هر هزینه‌ای بدهند.

درباره سرعت این اینترنت هم اطلاعات زیادی منتشر نشده ولی گفته می‌شود سرعتی دو برابر کابل‌های فیبرنوری خواهد داشت. یعنی از ۱ تا ۱۰ گیگابیت بر ثانیه را برای آن فرض کردند.

دسترسی آسان به اینترنت ماهواره و نصیب سریع یکی دیگر از مزایای ویژه این سرویس است.

اینترنت استارلینک آسان نصب می‌شود و چه وسایلی نیاز دارد؟

ایلان ماسک درباره نصب و راه‌اندازی اینترنت استارلینک می‌گوید: «گیرنده‌ استارلینک موتورهایی برای جهت‌یابی خودکار و دستیابی به زاویه‌ دید بهینه دارد. به هیچ نصاب خبره‌‌ای نیاز نیست. فقط کافیست آن را به برق وصل کنید و در جایی مشرف به آسمان صاف قرار دهید. می‌توانید آن را در باغچه، پشت بام، میز و هر جایی که دیدی وسیع به آسمان دارد قرار دهید.»

این صحبت نشان می‌دهد هر کاربر باید یک دیش و پایه اینترنت استارلینک ملقب به «بشقاب پرنده روی میله» (UFO-on-a-stick) خریداری و در جایی بیرون از خانه (فضای باز) مانند پشت‌بام، حیاط خانه قرار دهد.

همان‌طور که گفته شد؛ نیازی به نصاب نیست و دیش‌ها به طور خودکار سیگنال‌های ماهواره‌ای را شناسایی و تنظیم می‌شوند. این دیش‌ها کوچک‌تر از دیش‌های ماهواره‌ای ولی ظاهرا از همان جنس و شکل هستند.

برای اتصال دستگاه‌های دیجیتالی به اینترنت هم نیاز به یک روتر وای‌فای هست. طبق کدهایی که از سایت استارلینک استخراج شده است؛ اسپیس‌ایکس قصد دارد بسته‌ای به‌نام «کیت استارلینک» را دراختیار کاربران آزمایشی قرار دهد که شامل یکی از دیش‌های گیرنده‌ استارلینک، روتر وای‌فای، منبع تغذیه و تنظیمات سامانه است.

اینترنت استارلینک چه زمانی راه‌اندازی می‌شود و الان در چه وضعیت است؟

در حال حاضر در فاز آزمایشی بتای دو خصوصی است. بیش از ۵۰۰ ماهواره در مدار زمین قرار گرفتند ولی هنوز باید هزاران ماهواره دیگری پرتاب شوند تا مردم سراسر جهان بتوانند به اینترنت پر سرعت دسترسی داشته باشند.

اگر همه‌چیز درست پیش برود؛ تا ۶ ماه دیگر وارد فاز بتای عمومی آزمایشی می‌شود.

ایلان ماسک و مدیران این پروژه گفتند اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود؛ از اواخر سال ۲۰۲۰ میلادی در مناطق شمالی ایالات متحده و کانادا شروع به سرویس‌دهی به کاربران خواهد کرد.

ماجرای ثبت‌نام برای اینترنت استارلینک چه بود؟

اسپیس‌ایکس در آستانه‌ عرضه‌ استارلینک در فاز بتا است. در این مرحله به نخستین کاربران تأییدشده فرصت داده می‌شود تا نسخه‌ اولیه‌ سامانه را آزمایش کنند.

در ماه ژوئن، اسپیس‌ایکس با به‌روزرسانی وب‌سایت استارلینک به مشتریان بالقوه علاقه‌مند امکان داد برای دریافت به‌روزرسانی‌ها درباره‌ برنامه و اطلاع از دسترس‌پذیری استارلینک در ناحیه‌ محل سکونتشان ثبت‌نام کنند.

وقتی افراد کد پستی و اطلاعات تماس خود را ثبت کردند، ایمیلی از اسپیس‌ایکس به‌دستشان رسید که در آن اعلام شد زمان اجرای آزمایش بتای خصوصی تابستان جاری است و سپس بتای عمومی برای افراد ساکن در عرض‌های بالا ارائه خواهد شد.

آیا کاربران ایرانی می‌توانند برای اینترنت استارلینک ثبت‌نام کنند؟

این موضوع حسابی در ماه‌های گذشته سروصدا به پا کرده است و حتی منجر به انتشار چندین اطلاعیه از سوی نهادها و انجمن‌های ایرانی شد.

فعلا ایران در فهرست کشورهای دریافت‌کننده سرویس اینترنت استارلینک نیست و نه تنها کاربران ایرانی نمی‌توانند برای تست نسخه بتای عمومی ثبت‌نام کنند؛ بلکه پیش‌بینی می‌شود نتوانند پس از راه‌اندازی این سرویس اینترنت ماهواره‌ای، از آن استفاده کنند.

البته، برخی گروه‌ها و نهادهای غیرانتفاعی در تلاش هستند نام کشور ایران را هم به فهرست کشورهای گیرنده این سرویس وارد کنند.

آیا ایرانی‌ها می‌توانند به اینترنت استارلینک وصل شوند؟

فعلا روی کاغذ بعید است بشود در ایران از سرویس اینترنت استارلینک استفاده کرد. مشکلات خرید دیش و پایه استارلینک، خرید سرویس اینترنت از سایت استارلینک، خدمات‌رسانی و پوشش‌دهی ماهواره‌ای و مسایل دیگری مانند تحریم‌ها اجازه نمی‌دهند به آسانی کاربران ایرانی بتوانند از اینترنت ماهواره‌ای استفاده کنند.

از سوی دیگر، در داخل کشور محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی برای اتصال به اینترنت ماهواره‌ای داریم. برای نمونه، خرید و نصب دیش ماهواره حتی برای گرفتن سیگنال‌های اینترنتی در قانون جرم است.

به‌روزرسانی

با پیگیری‌های انجام شده از سوی چند شرکت و گروه غیرانتفاعی، سرانجام مناطق ایران به فهرست وب‌سایت استارلینک افزوده شدند.

به این معنی که پس از راه‌اندازی کامل این سرویس و شروع به ارائه اینترنت ماهواره‌ای، کاربران ایرانی هم خواهند توانست از خدمات اینترنت استارلینک برخوردار شوند.

فعلا روی سایت استارلینک فقط می‌توان یک ثبت‌نام عادی با درج ایمیل و شهر داشت. در آینده و زمانی که منطقه مد نظر کاربر زیر پوشش ماهواره‌های اینترنتی این شرکت برود؛ از طریق ایمیل به مشترکین اطلاع داده تا برای خرید اینترنت آزاد اقدام کنند.

هنوز تعرفه مشخصی برای اینترنت استارلینک اعلام شده است ولی گفته می‌شود تجهیزات آن از ۱۰۰ تا ۳۰۰ دلار هزینه خواهند داشت و خود سرویس اینترنت هم از ماهی ۸۰ دلار آغاز می‌شود.

به‌روزرسانی

اینترنت استارلینک به طور رسمی وارد فاز آزمایشی بتا شد. هزینه استفاده از این اینترنت برای سرعت ۱۵۰ مگابیت و تاخیر بین ۲۰ تا ۴۰ میلی‌ثانیه ماهیانه ۹۹ دلار اعلام شده است.

همین‌طور، کاربران باید دیش یا همان آنتن آرایه‌ای فازی با قیمت ۴۹۹ دلار بخرند تا قدرت گیرندگی آن‌ها بالاتر برود.

هر کاربری بخواهد به برنامه بتای اینترنت استارلینک «Better Then Nothing Beta» بپیوندد؛ باید ابتدا ۴۹۹ دلار برای خرید تجهیزات زمینی شامل یک مودم وای‌فای و یک آنتن بیرونی بپردازد و بعد برای هر ماه اینترنت ۹۹ دلار پرداخت کند.

شرکت اسپیس‌ایکس برای مدیریت بهتر این اینترنت، اپلیکیشن موبایلی برای هر دو پلتفرم iOS و اندروید منتشر کرده است.

به‌زودی، اینترنت استارلینک وارد فاز رسمی عمومی می‌شود.

ایلان ماسک: تلاش می‌کنیم استارلینک به ایران برسد

ایلان ماسک، مدیرعامل میلیارد شرکت اسپیس‌ایکس در پاسخ یک کاربر ایرانی در توییتر که پرسیده آیا اینترنت استارلینک در ایران هم عرضه می‌شود؛ پاسخ داده است تمام تلاش خود را می‌کنیم که اینترنت استارلینک در ایران هم عرضه شود.

به‌طور دقیق ایلان ماسک پاسخ داده است: «ما به بهترین شکل ممکن پشتیبانی خواهیم کرد.»

البته، مدیران شرکت اسپیس‌ایکس بارها اعلام کردند دوست ندارند قوانین کشورها را زیرپا بگذارند و تلاش می‌کنند نظر مثبت دولت‌ها را جلب کرده و مجوزهای لازم برای ارائه سرویس اینترنت استارلینک در هر کشوری را بگیرند.

اما با توجه به تحریم‌های امریکا بر ضد ایران و از این سو زمزمه‌هایی که پیرامون مخالفت با ارائه سرویس اینترنت‌های ماهواره‌ای در کشور به گوش می‌رسد؛ بعید است شرکت اسپیس‌ایکس بتواند مجوز ارائه اینترنت ماهواره‌ای در ایران را بگیرد.

اخیرا نمایندگان مجلس شورای اسلامی، بودجه‌ای ویژه برای شرکت مخابرات در بودجه سال ۱۴۰۰ قرار دادند تا اینترنت ثابت را توسعه داده و از آن برای جلوگیری و مقابله با اینترنت ماهواره‌ای استفاده کند.