آیا مخابرات در اینترنت ارزان‌فروشی و زیرفروشی می‌کند؟

گزارش اخیر رگولاتوری نشان می‌دهد سهم شرکت‌های FCP از بازار اینترنت ثابت حدود ۶ درصد کاهش داشته است و همین اندازه به سهم شرکت مخابرات افزوده شده است.

در سال ۱۳۹۹، سهم شرکت‌های FCP از اینترنت ADSL برابر با ۴۲ درصد و سهم مخابرات ۵۵ درصد بوده است ولی در جدیدترین آمار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی که مربوط به پایان فصل پاییز ۱۴۰۰ است؛ سهم شرکت‌های FCP از مهر ۹۹ تا آذر ۱۴۰۰ با ۶ درصد کاهش به ۳۶ درصد رسیده است و سهم مخابرات در این مدت به ۶۱ درصد رسیده تا اپراتور غالب بازار در اینترنت ثابت باشد.

حالا، این سوال مطرح می‌شود که چگونه مخابرات توانسته در این مدت سهم بازار بیشتری کسب کند و اپراتورهای FCP بازار کمتری پیدا کردند؟ مدیران عامل برخی از شرکت‌های اینترنتی می‌گویند مخابرات دارد اصطلاحا دامپینگ یا زیرفروشی می‌کند؛ یعنی اینترنت را ارزان‌تر از تعرفه مصوب سازمان رگولاتوری می‌فروشد و همین موضوع باعث شده تا سهم بازار بیشتری کسب کند.

آیا مخابرات ارزان‌فروشی و زیرفروشی اینترنت دارد؟

محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل آسیاتک می‌گوید:

«اصل ماجرا این است که مخابرات با دامپینگ خیلی شدید سعی می‌کند سهم بیشتری از بازار را تصاحب کند. از طرفی حتی با تعرفه‌های مصوب سازمان تنظیم مقررات نیز سرویس را خود را نمی‌فروشد و قیمت‌هایش زیر آن تعرفه‌هاست تا مشتری بیشتری جذب کند. مخابرات همچنین تلاش می‌کند تعرفه تماس تلفن ثابت را بالا ببرد تا روی بخش دیتا سوبسید (یارانه) بدهد و سهم بازار بیشتری را به شکلی غیرمنصفانه بگیرد.»

برخی دیگر از مدیران شرکت FCP مانند مدیرعامل شرکت صبانت اعتقاد دارند مخابرات با انحصار و گران‌فروشی خدمات پایه به FCP، سعی دارد بازار بیشتری برای خودش دست و پا کند.

احمد بیدآبادی، مدیرعامل صبانت دلایل کاهش سهم بازار FCP و افزایش سهم مخابرات در یک سال اخیر را این‌طور می‌گوید:

«یکی از دلایل، زیرفروشی مخابرات است و دیگر اینکه این شرکت قرار بود امکاناتی مانند بیت‌استریم در اختیار ما قرار بدهد ولی عملیاتی نشد. وقتی کافوهای مشترکین ما نوری می‌شود به اجبار از سوی شرکت‌های ارائه‌کننده اینترنت ثابت باید تخلیه شود و چون نمی‌توانیم سرویس را با سیم به مشتریان ارائه دهیم عملاً باید به سمت مخابرات مهاجرت کنند. طبق توافق قبلی قرار بود هر جا فیبرنوری کشیده شود به همان اندازه به ما پورت نوری داده شود که تاکنون انجام نشد.»

یکی دیگر از مدیران ارشد شرکت‌های اینترنتی نیز به زیرفروشی اینترنت توسط مخابرات اذعان دارد:

«قیمتی که مخابرات به مشتریانش خدمات ارائه می‌دهد زیر قیمت‌ تمام‌شده خودش است. از طرفی می‌گویند شرکت زیان‌ده هستیم و از طرفی نصف قیمت تعرفه می‌دهد. چهار سال است هنوز یک پست بیت‌استریم دریافت نکرده‌ایم. از طرف دیگر تعرفه‌های برق و فضا نیز از سوی مخابرات چند برابر شده است. به مخابرات حق می‌دهیم تعرفه‌های امکاناتی را که به ما می‌دهد افزایش دهد اما این شرکت از آن طرف تعرفه‌های خرده‌فروشی خود را زیرفروشی می‌کند و در نتیجه بازار جمع می‌شود و به سمت مخابرات می‌رود.»

مخابرات: نه زیرفروشی اینترنت داریم و نه سهم FCP کمتر از ما است

محمدرضا بیدخام، سخنگوی شرکت مخابرات اتهام زیرفروشی اینترنت توسط این شرکت را رد می‌کند و حتی اعتقاد دارد سهم بازار اینترنت FCP از لحظا ریالی کمتر از مخابرات نیست:

«دو نکته در این باره وجود دارد. یکی اینکه با توجه به قیمت تمام‌شده بازار DSL، جذابیت این بازار برای FCPها کاهش پیدا کرده است. دوم اینکه شرکت‌های FCPها در مناطقی که ARPU (درآمد به ازای هر مشتری) بالاتری وجود داشته باشد سرمایه‌گذاری می‌کنند. این دو مساله باعث شده این شرکت‌ها از لحاظ عددی سهم بازار پایین‌تری نسبت به ما داشته باشند. از لحاظ ریالی اما محاسبات مخابرات نشان می‌دهد سهم شرکت‌های FCP دست‌کم ۱۰ درصد بیشتر از سهم ریالی شرکت مخابرات است. چون در مناطقی که ARPU بالاتری وجود دارد فعالیت می‌کنند.»

سخنگوی شرکت مخابرات ایران همچنین گران‌فروشی در ارائه زیرساخت از سوی مخابرات به شرکت‌های FCP را رد می‌کند و می‌گوید:

«تعرفه‌های ما تعرفه‌های سازمان تنظیم مقررات است. قیمت‌ تمام‌شده تجهیزات برای ما به مراتب بالاتر از تعرفه‌ تجهیزاتی است که در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهیم و این تعرفه‌های پایین پاسخگوی نیاز ما نیست.»

سخنگوی مخابرات می‌گوید انتظار سودی که شرکت‌های FCP از سرمایه‌گذاری در بازار اینترنت ثابت دارند؛ برآورده نشده و همین موضوع باعث کاهش جذابیت این بازار برایشان شده است.

مخابرات و FCP هر گیگ اینترنت را چقدر می‌فروشند؟

نگاهی به جدول فروش هر گیگابایت اینترنت توسط شرکت‌های FCP و مخابرات نیز نشان می‌دهد مخابرات ارزان‌ترین اینترنت را دارد و شاتل پس از مخابرات، ارزان‌ترین اینترنت را دارد:

در جدول بالا باید چند نکته را در نظر گرفت:

۱- با افزایش پهنای‌باند، قیمت هر گیگابایت اینترنت ثابت کاهش پیدا می‌کند.

۲- شرکتی مانند صبانت سرویس‌های اینترنت بالاتر از ۱ مگابیت دارد و بر این اساس، قیمت اینترنت هر گیگ آن بالاتر از دیگر شرکت‌ها است.

در نهایت، کشمکش شرکت‌های FCP با مخابرات در مسایل مختلف ادامه دارد؛ در حالی‌که هر دو طرف چشم به اصلاح تعرفه‌های سرویس‌های خدمات پایه و اینترنت خرده‌فروشی بستند تا شاید گرهی از مشکلات پیش‌رویشان باز شود.

دولت سیزدهم و وزارت ارتباطات، چندین بار وعده افزایش چند برابری کاربران اینترنت ثابت و همین‌طور ارائه ۲۰ میلیون پورت FTTH به کاربران خانگی و صنعتی را داده است. باید دید واقعا در سال‌های آینده، این وضعیت اسف‌بار اینترنت ثابت تغییر پیدا خواهد کرد یا خیر؟